Ένας οδηγός επιβίωσης για τους «υπόλοιπους»
| Ναι, μας χρειάστηκαν περίπου έξι χρόνια για να το συνειδητοποιήσουμε (ωραία, δεν είμαστε και πολύ γρήγοροι –ας το αποδώσουμε στην dementia pugilistica): ένα μέρος του κοινού που αγοράζει το «Μονοπάτι» δεν ξέρει τι είναι οι πολεμικές τέχνες και γι αυτό ακριβώς το αγοράζει –για να μάθει. Ειδικά τώρα που είν’ Σεπτέμβριος και οι σχολές ανθίζουν, εκατοντάδες μελλοντικοί καρατέκα, τζουντόκα και πάσης φύσεως μπουντόκα τυραννιούνται από τα ίδια ακανθώδη διλήμματα: καράτε ή κουνγκ-φου; Παλαιστικό ή πυγμαχικό; Με πολλά ψηλά λακτίσματα ή με λίγα χαμηλά; Με όπλα ή χωρίς; Αυτοάμυνα ή άθλημα; Παραδοσιακά ή μοντέρνα; Κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. |
Κάπου εδώ ερχόμαστε εμείς. Η συντακτική ομάδα του «Αλκίμαχον», μη φεισθείσα κόπων, εξόδων και ταλαιπωρίας, συνήλθε (η dementia pugilistica που λέγαμε παραπάνω), συσκέφθηκε και κατάρτισε για τους μελλοντικούς εν τέχνη αδελφούς μας, ένα αρθράκι που θα μπορούσε να λέγεται «Γυρίστε τις Πολεμικές Τέχνες Με Ωτοστόπ». Όπως και το θρυλικό βιβλίο του Ντάγκλας Άνταμς από το οποίο θα είχε εμπνευστεί τον τίτλο του, δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει ούτε την «Εγκυκλοπαίδεια Γκαλάκτικα», ούτε καν την «Εγκυκλοπαίδεια Πολεμικών Τεχνών από Όλον τον Κόσμο» (σύντομα κοντά σας από τις εκδόσεις Αλκίμαχον, για να μην ξεχνάμε και την εσωτερική μας διαφήμιση). Φιλοδοξεί όμως να διαβαστεί διότι πλεονεκτεί από τα παραπάνω έργα σε δύο σημεία: (α) είναι πιο φθηνό και (β) έχει χαραγμένη τη λέξη «Ψυχραιμία», με μεγάλα καθησυχαστικά γράμματα στην αρχή του.
Μετά από αυτήν την τόσο μπανάλ για τους φίλους της σουρεαλιστικής επιστημονικής φαντασίας εισαγωγή, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή –πάντα ένα καλό σημείο να ξεκινάει κανείς. Και για αρχή, πιστεύουμε ότι καλό είναι να σας πούμε τι δεν είναι το άρθρο αυτό. Καταρχάς, δεν είναι συγκριτικό πολεμικών τεχνών (ναι, εδώ σας το χαλάμε κάπως). Ο λόγος που δεν είναι συγκριτικό είναι επειδή δεν πιστεύουμε ότι τέτοιες συγκρίσεις έχουν νόημα. Κάθε πολεμική τέχνη είναι καλή γι αυτό που είναι και καλύπτει κάποιες διαστάσεις του φαινομένου που ονομάζεται «συμπλοκή». Αν υπήρχε μια (1) πολεμική τέχνη η οποία ήταν Η Απόλυτη, θα κάναμε όλοι αυτή, έτσι δεν είναι; Εν συνεχεία, το άρθρο δεν είναι διαφήμιση συγκεκριμένων σχολών ή δασκάλων και το γιατί δεν είναι κάτι τέτοιο είναι λίγο - πολύ προφανές. Και τέλος, δεν είναι η φωνή της αυθεντίας –αν και θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είναι λίγο πιο ενημερωμένο από ένα αντίστοιχο άρθρο σε ένα περιοδικό lifestyle ή σε μια εφημερίδα –τι στην ευχή ή είμαστε ειδικό περιοδικό ή δεν είμαστε.
Το μόνο που μπορούμε να σας πούμε για το τι είναι το άρθρο, είναι ότι είναι μια προσπάθεια να συμμαζέψουμε (σε αρκετές σελίδες, είναι η αλήθεια) όλες τις βασικές απορίες των αρχάριων και να τις απαντήσουμε, ίσως όχι πάντα με τον αναμενόμενο τρόπο. Η εικόνα που δίνουμε ίσως να μην είναι αυτή που θέλουν όλοι οι δάσκαλοι-εκπαιδευτές πολεμικών τεχνών, όμως σίγουρα είναι ειλικρινής και –ελπίζουμε– χρήσιμη για αυτόν που στέκεται έξω από την πόρτα μιας σχολής και σκέφτεται αν θα μπει μέσα και τι θα βρει αν μπει. Ας δούμε λοιπόν!
| Κόστος σπουδών -Περάστε από το ταμείο Επειδή ζούμε σε έναν καταναλωτικό κόσμο, καλόν θα ήτο να δώσουμε και ορισμένα στοιχεία περί κόστους. Οι περισσότερες σχολές πολεμικών τεχνών λειτουργούν σαν αθλητικοί ή πολιτιστικοί σύλλογοι. Αυτό σημαίνει ότι γράφεστε μέλη στον σύλλογο έναντι κάποιου (συνήθως μικρού) κόστους και από εκεί και ύστερα πληρώνετε μια μηνιαία συνδρομή. Αν και το γραφειοκρατικό μέρος είναι κάπως περίπλοκο, η ουσία για τα δεδομένα του καταναλωτή είναι ότι πληρώνει για τα μαθήματά του. Τι πληρώνει; Συνήθως η εγγραφή είναι της τάξης των 20 ευρώ (με περιθώριο +/- 10 ευρώ) και η μηνιαία συνδρομή της τάξης των 50 ευρώ (επίσης με περιθώριο +/- 10 ευρώ). Πολλές σχολές διαθέτουν προγράμματα τριμήνου, εξαμήνου ή ετήσια με κάποια έκπτωση ανά μήνα, ενώ υπάρχουν και κάποιες που προσφέρουν κάποιο ειδικό πρόγραμμα για όσους θέλουν να «δοκιμάσουν πριν αγοράσουν». Ένα επιπλέον κόστος μπορεί να είναι η σύνδεση με κάποια οργάνωση του εξωτερικού –το κόστος εδώ είναι σε ετήσια βάση και μπορεί να ποικίλλει από 20 έως 100 ευρώ –αυτό ωστόσο μάλλον δε θα σας προβληματίσει μέχρι να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα. |
Εξετάσεις; Σιχαίνομαι τις εξετάσεις! Η αγαπημένη διαδικασία όλων, οι εξετάσεις, δεν απουσιάζουν από τις πολεμικές τέχνες (κάπως πρέπει να διασκεδάζουν και οι δάσκαλοι). Ιδανικά, οι εξετάσεις πιστοποιούν ότι ο ασκούμενος έχει καλύψει κάποιο επίπεδο γνώσεων και είναι έτοιμος να περάσει στο επόμενο και συνήθως συνίστανται σε μια επίδειξη που διαρκεί από 10 λεπτά μέχρι μισή ώρα. Οι εξετάσεις γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα που ποικίλλουν από μια φορά ανά τρεις μήνες μέχρι μια φορά το χρόνο –κάθε σχολή/ οργάνωση έχει το δικό της πρόγραμμα. Αν και δεν πρόκειται να σας απασχολήσει άμεσα, η διαδικασία των εξετάσεων συνήθως είναι ανοικτή, γεγονός που σημαίνει ότι θα έχετε τη χαρά να μην εκτεθείτε μόνο απέναντι στους συνασκούμενούς σας αλλά και απέναντι σε συγγενείς και φίλους (δικούς σας ή άλλων). Σαν να μην έφτανε αυτό, συνήθως οι εξετάσεις έχουν και κάποιο πρόσθετο κόστος το οποίο επίσης ποικίλλει –από 10 μέχρι 50 ευρώ. |
Βασικά ερωτήματα (1): Γιατί;
Αν και οι περισσότεροι θεωρούν ότι το βασικό ερώτημα είναι ποια πολεμική τέχνη να κάνουν, η εμπειρία μας έχει δείξει ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι άνθρωποι που ξεκινούν να ασκούνται δεν ξέρουν γιατί το κάνουν. Λέμε να επιμείνουμε λίγο παραπάνω στο συγκεκριμένο ερώτημα (και στην απάντησή του) διότι αυτό καθορίζει και το ποια τέχνη θα πρέπει να επιλέξουν αλλά και το αν η ενασχόλησή τους θα έχει διάρκεια. Παίζει ρόλο η διάρκεια; Κατηγορηματικά, ναι! Όπως κάθε μέθοδος σωματικής εξάσκησης, τα όποια αποτελέσματα της πολεμικής τέχνης φαίνονται μετά από εκατοντάδες ώρες φιλότιμης ενασχόλησης, ενώ (επίσης όπως και σε άλλες μεθόδους σωματικής εξάσκησης) οι μεγάλες διακοπές έχουν ως αποτέλεσμα το σώμα (αλλά και το μυαλό) να ξεχνάει, με αποτέλεσμα μετά από μερικά χρόνια αποχής να μην έχει μείνει τίποτα πέρα από μια ασαφή ανάμνηση –και μια μάλλον άχρηστη φόρμα.
Αν και οι περισσότεροι θεωρούν ότι το βασικό ερώτημα είναι ποια πολεμική τέχνη να κάνουν, η εμπειρία μας έχει δείξει ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι άνθρωποι που ξεκινούν να ασκούνται δεν ξέρουν γιατί το κάνουν. Λέμε να επιμείνουμε λίγο παραπάνω στο συγκεκριμένο ερώτημα (και στην απάντησή του) διότι αυτό καθορίζει και το ποια τέχνη θα πρέπει να επιλέξουν αλλά και το αν η ενασχόλησή τους θα έχει διάρκεια. Παίζει ρόλο η διάρκεια; Κατηγορηματικά, ναι! Όπως κάθε μέθοδος σωματικής εξάσκησης, τα όποια αποτελέσματα της πολεμικής τέχνης φαίνονται μετά από εκατοντάδες ώρες φιλότιμης ενασχόλησης, ενώ (επίσης όπως και σε άλλες μεθόδους σωματικής εξάσκησης) οι μεγάλες διακοπές έχουν ως αποτέλεσμα το σώμα (αλλά και το μυαλό) να ξεχνάει, με αποτέλεσμα μετά από μερικά χρόνια αποχής να μην έχει μείνει τίποτα πέρα από μια ασαφή ανάμνηση –και μια μάλλον άχρηστη φόρμα.
Ο συνηθέστερος λόγος που οδηγεί κάποιους στις σχολές πολεμικών τεχνών είναι η αυτοάμυνα. Η ζωή στις μεγάλες πόλεις έχει γίνει αρκετά περίπλοκη (και ενίοτε επικίνδυνη) και πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η εκμάθηση μιας πολεμικής τέχνης θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν την πολυπλοκότητα (και τους κινδύνους) καλύτερα. Χωρίς να αρνούμαστε ότι το αίτημα αυτό έχει νόημα, θα πρέπει να τονίσουμε ότι έχει νόημα μόνο αν (α) η ανάγκη για αυτοάμυνα είναι υπαρκτή και όχι κινηματογραφική (β) αν ο μελλοντικός ασκούμενος είναι διατεθειμένος να αντιμετωπίσει την αυτοάμυνα με τους πραγματικούς και όχι με τους κινηματογραφικούς όρους. Επειδή τα παραπάνω ίσως δεν είναι σαφή, επιτρέψτε μας να επεκταθούμε λίγο παραπάνω.
Υπαρκτή ανάγκη για αυτοάμυνα έχουν είτε οι άνθρωποι που οι δουλειά ή ο τρόπος ζωής τους, τους φέρνει συχνά σε επικίνδυνες περιοχές ή κοντά σε επικίνδυνους ανθρώπους –αυτό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη επεξήγηση, έτσι δεν είναι; Ένας άνθρωπος που κατοικεί π.χ. στο Μαρούσι και εργάζεται σε μια μεγάλη εταιρεία από αυτές που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του Ολυμπιακού Σταδίου, πιθανότατα έχει λιγότερη ανάγκη από κάποιον που εργάζεται σε μια εταιρεία σεκιούριτι ή από κάποιον που εργάζεται ως νυχτοφύλακας σε μια αποθήκη στο Μεταξουργείο. Ως εκ τούτου, καλόν θα ήτο να εξετάσετε πραγματικά τις ανάγκες σας –πόσες φορές εσείς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο έχετε δεχτεί επίθεση, κάτω από τι συνθήκες κ.λπ.– και να καταλήξετε αν πραγματικά χρειάζεστε αυτοάμυνα. Και για να βοηθήσουμε την κατάσταση, το ελληνικό αστυνομικό δελτίο δεν είναι τόσο φορτωμένο όσο το παρουσιάζουν τα τηλεοπτικά κανάλια, όταν δεν έχουν κάποιο πιο πιασάρικο θέμα.
| Εξοπλισμός -Πρέπει να βάλω πιτζάμες; Μεγάλο θέμα! Και αυτό διότι όλες οι πολεμικές τέχνες έχουν τις δικές τους ανάγκες. Πολύ συχνά (ειδικά στις κινέζικες τέχνες), ο εξοπλισμός μπορεί να είναι ανύπαρκτος (π.χ. μπορείτε να ασκείστε φορώντας μια φόρμα και ένα κοντομάνικο μπλουζάκι), η συνηθέστερη περίπτωση, ειδικά στις ιαπωνικές και κορεάτικες τέχνες είναι οι ειδικές λευκές φόρμες που θυμίζουν πιτζάμες (εκεί το κόστος είναι της τάξης των 100 ευρώ), ενώ δε λείπουν και οι περιπτώσεις τεχνών όπως το κέντο όπου η πλήρης αμφίεση (προστατευτική πανοπλία) κοστίζει περί τα 500 ευρώ. Αν κάνετε κάποιο πυγμαχικό στιλ (τύπου κικ-μπόξιν) θα πρέπει να συνυπολογίσετε το κόστος των γαντιών (απαραίτητα) και κάποιων προστατευτικών (επίσης). Προκειμένου να βοηθήσουν τους πιο αρχάριους ασκούμενους, οι μεγαλύτεροι (ή οι πιο οργανωμένοι) σύλλογοι διαθέτουν κάποια προστατευτικά (π.χ. θώρακες, κάσκες κ.λπ.) τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μέχρι να αγοράσετε δικά σας. Το αν θέλετε να ακολουθήσετε τη λύση αυτή, είναι βεβαίως δικό σας θέμα... |
| Ξένες Γλώσσες -έχω ήδη Proficiency, δε φτάνει; Αν η τέχνη που διδάσκεστε προέρχεται από την Άπω Ανατολή, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πρέπει να εξοικειωθείτε με την ορολογία της η οποία, αναπόφευκτα, θα είναι στην τοπική γλώσσα. Αν αυτό ακούγεται σαν μια πρόσθετη δυσκολία, δεν έχετε άδικο, όμως –όπως συνήθως συμβαίνει– η δυσκολία είναι μικρότερη από ό,τι δείχνει. Το βασικό λεξιλόγιο που θα χρειαστείτε αποτελείται από καμιά πενηνταριά λέξεις τις οποίες θα ακούτε τόσο συχνά που είναι αναπόφευκτο να τις μάθετε. Τι σημαίνουν οι λέξεις αυτές; Οι συνηθέστερες περιπτώσεις είναι οι βασικοί χαιρετισμοί προς τον εκπαιδευτή και προς τους συνασκούμενους, το μέτρημα από το 1 ως το 10, οι ονομασίες του χώρου, του εξοπλισμού και των μερών του σώματος και –το δυσκολότερο– οι ονομασίες των ίδιων των τεχνικών. Το τελευταίο δε θα πρέπει να σας προβληματίσει· κάνετε ό,τι κάνουν και οι άλλοι και σιγά-σιγά θα μάθετε ότι αυτό που λέγεται π.χ. «αγιούμι-άσι» δεν είναι παρά ένας απλός βηματισμός. |
Αυτά για τις ανάγκες σας. Ας πάμε τώρα στην αντιμετώπιση της εξάσκησης της αυτοάμυνας. Όπως όλα τα πράγματα, και η αυτοάμυνα πρέπει –από τη στιγμή που θα διδαχτεί– να παραμείνει επίκαιρη στον νου του ασκούμενου. Αυτό σημαίνει ότι ο ασκούμενος θα πρέπει να κάνει μέρος της ζωής του μια γενικότερη παράνοια που καλύπτει κάθε διάστασή της (από συστήματα συναγερμού παντού, μέχρι κρυμμένα όπλα σε διάφορα σημεία του σπιτιού και του αυτοκινήτου, συγκεκριμένο τρόπο να περπατάει στον δρόμο, συγκεκριμένη κινησιολογία κ.λπ.) καθώς και μια συνεχή εξάσκηση και δη εξάσκηση με στόχο την αυτοάμυνα. Αν ένας τέτοιος τρόπος ζωής, ο οποίος είναι λίγο πολύ αυτονόητος για ανθρώπους που κινούνται επαγγελματικά σε επικίνδυνες συνθήκες (αστυνομικούς, πορτιέρηδες κ.λπ.), σας φαίνεται δυσβάσταχτος, ξανασκεφθείτε το.
Γιατί αναφερθήκαμε στο «κινηματογραφικά»; Επειδή οι περισσότεροι έχουν διαμορφώσει την αντίληψή τους περί αυτοάμυνας από τις αμερικανικές κινηματογραφικές περιπέτειες, ξεχνώντας μια βασική λεπτομέρεια: οι ταινίες αυτές είναι κατασκευασμένες για να εξυπηρετήσουν κάποιον σκοπό και δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα –τουλάχιστον όχι την πραγματικότητα που ζει κάποιος στην Ελλάδα. Το πρόβλημα επεκτείνεται και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν την αυτοάμυνα και τις πολεμικές τέχνες. Εν ολίγοις, ο μικρός Ντάνιελ δεν έμαθε καράτε σε μερικούς μήνες από τον κ. Μιγιάγκι (όπως λέμε «Καράτε Κιντ»), ούτε ο νεαρός Αλεχάνδρο Μουριέτα έμαθε ξιφασκία σε μερικούς μήνες από τον Δον Ντιέγκο Ντε Λα Βέγκα (όπως λέμε «Το Σημάδι του Ζορό») –για να πιάσουμε δύο από τα πιο δημοφιλή παραδείγματα.
Πέραν του ότι η αυτοάμυνα δεν μαθαίνεται με στιγμιαίο κατέβασμα των γνώσεων στον νου του ασκούμενου (βλ. «Μάτριξ» –άλλο ένα κλασσικό πλέον παράδειγμα), υπάρχει ένα ακόμα μεγάλο θέμα: οι πολεμικές τέχνες, οι καθαρές πολεμικές τέχνες, δεν έχουν ως στόχο τους την αυτοάμυνα. Πρόκειται για συστήματα πάλης (ή μάχης ή όπως αλλιώς προτιμάει να το πει κανείς) τα οποία έχουν εξελιχθεί μέσα στα τελευταία εκατό χρόνια, με στόχο την ίδια την εξάσκηση και όχι για συστήματα που λαμβάνουν υπ’ όψιν τις τελευταίες εξελίξεις της κοινωνίας μας (αλλαγή του χώρου στον οποίο θα λάβει χώρα μια συμπλοκή, αλλαγή των όπλων, των ενδυμασιών, της νομοθεσίας κ.λπ.). Εν ολίγοις, καίτοι μπορεί ένας ασκούμενος π.χ. στο καράτε να έχει κάτι παραπάνω στα... χέρια του σε μια πιθανή συμπλοκή, από κάποιον που δεν έχει κάνει ποτέ καμία πολεμική τέχνη, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα έχει και καλύτερα αποτελέσματα.
Η αυτοάμυνα είναι ένα περίπλοκο ζήτημα –το ίδιο και οι πολεμικές τέχνες. Τα πάντα εξαρτώνται από την κατάσταση και από τα άτομα που εμπλέκονται και ο χρόνος κατά τον οποίο εξελίσσεται ένα περιστατικό είναι εξαιρετικά μικρότερος από αυτόν που υπαινίσσονται οι κινηματογραφικές ταινίες (εκεί οι συμπλοκές πρέπει να κρατήσουν πολύ διότι αυτό πληρώνει ο θεατής). Ένα βασικό συστατικό, δε, μιας οποιασδήποτε συμπλοκής είναι η ψυχολογία της συμπλοκής και, αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι αδαείς, η ψυχολογία δεν έρχεται από την εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες –αυτό είναι κάτι που το ξέρει οποιοσδήποτε έμπειρος λοχίας-εκπαιδευτής του στρατού. Αν λοιπόν θέλετε να αποκτήσετε την ψυχολογία της συμπλοκής, απευθυνθείτε σε μια σχολή αυτοάμυνας και προετοιμαστείτε για πραγματικά άγριες καταστάσεις (βλ. Περί πόνου και «comfort zone»).
| Εθιμοτυπία -μα γιατί υποκλίνονται συνέχεια; Επειδή πολύς λόγος έχει γίνει περί του νοήματος της υπόκλισης (σε σημείο μάλιστα που να έχουν γίνει διάφορα κωμικοτραγικά, ακόμα και σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις), ας το ξεκαθαρίσουμε άπαξ και δια παντός: στην Άπω Ανατολή, η υπόκλιση ισοδυναμεί με τη χειραψία –είναι ο κοινωνικά αποδεκτός τρόπος να χαιρετίσει κάποιος, κάποιον άλλον. Ως εκ τούτου, δεν καλείστε ούτε να προσκυνήσετε τον εκπαιδευτή σας, ούτε να αλλαξοπιστήσετε εγκαταλείποντας τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη σας. Πέραν των υποκλίσεων, συνήθως η αρχή και το τέλος της προπόνησης συνοδεύεται από κάποιο τυπικό το οποίο είναι λίγο-πολύ κοινό: όλοι οι ασκούμενοι παρατάσσονται σε μια ευθεία γραμμή και λένε κάποια τυπική φράση προς τον εκπαιδευτή τους και –ενδεχομένως– προς το σημείο που βρίσκεται η εικόνα του ιδρυτή της τέχνης ή η σημαία της χώρας από την οποία προέρχεται η τέχνη. Όπως και όλες οι υπόλοιπες διαστάσεις των πολεμικών τεχνών, έτσι και η εθιμοτυπία ποικίλλει, οπότε καλό θα είναι όταν ξεκινήσετε να ρωτήσετε τον εκπαιδευτή ή κάποιον παλιότερο μαθητή να σας εγκλιματίσει. |
| Ποιος είναι ο παππούς; Ο ιδρυτής της τέχνης. Ο σεβασμός προς τους αρχαιότερους είναι βασικό συστατικό των πολιτισμών της Άπω Ανατολής, οπότε δεν είναι περίεργο που στις περισσότερες σχολές υπάρχει σε περίοπτη θέση το πορτρέτο του ιδρυτή ή του «πατέρα της τέχνης» –του ανθρώπου δηλαδή που είτε την εφηύρε εκ του μηδενός είτε την δημιούργησε συνδυάζοντας στοιχεία από άλλες τέχνες ή τη σχηματοποίησε στη μορφή που τη μαθαίνετε εσείς σήμερα. Ο εκπαιδευτής σας, θα ξέρει να σας δώσει (αν μη τι άλλο) μια σύντομη ιδέα για το ποιος ήταν ο ιδρυτής και τι έκανε. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχουν πάντοτε τα βιβλία του Αλκίμαχον! |
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν λόγοι να ασκηθεί κανείς στις πολεμικές τέχνες –προφανώς είμαστε οι τελευταίοι που θα υποστηρίξουμε κάτι τέτοιο! Πέρα από μια πολύ καλή μορφή γυμναστικής την οποία πολύ δύσκολα κανείς βαριέται (σε αντίθεση με τις εκατοντάδες επαναλήψεις σε ένα γυμναστήριο fitness), οι πολεμικές τέχνες αποτελούν έναν πολύ καλό τρόπο να γνωρίσει κανείς έναν άλλον πολιτισμό (σε τελική ανάλυση, πρόκειται για πολιτισμικά φαινόμενα άλλων χωρών και κοινωνιών) αλλά και να μάθει πράγματα για τον εαυτό του –ακόμα και αν η πραγματική τους αξία ως προς την αυτοάμυνα είναι σχετική, δεν παύουν να είναι μέθοδοι μάχης και άρα για τους περισσότερους ανθρώπους είναι το κοντινότερο σε μια πραγματική συμπλοκή που θα ζήσουν ποτέ. Και, πιστέψτε μας, ο τρόπος που αντιδράτε απέναντι σε κάποιον που πάει να σας χτυπήσει (έστω και... στα ψέματα) θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε πολλά για τον εαυτό σας.
Για να μην απεραντολογούμε, σκεφτείτε λίγο καλύτερα το γιατί θέλετε να ασχοληθείτε με τις πολεμικές τέχνες. Και αυτό κυρίως για σας τους ίδιους. Ελάχιστες σχολές θα σας ρωτήσουν και, καθώς πρόκειται για επιχειρήσεις, κανένας δάσκαλος δεν θα σας διώξει αν δώσετε τον Χ ή τον Ψ λόγο –σε τελική ανάλυση, ακόμα και αν μείνετε έναν μήνα και μετά εγκαταλείψετε, έχετε συνεισφέρει έστω και λίγο στα οικονομικά της σχολής. Επειδή όμως η ζωή είναι πολύ μικρή για να συσσωρεύουμε απογοητεύσεις και δη σε πράγματα που κάνουμε για τον εαυτό μας, είμαστε σίγουροι ότι μια μικρή εσωτερική αναζήτηση θα κάνει τα πράγματα καλύτερα.
| Βαθμοί -νταν, γκουπ κ.λπ. Αφού υπάρχουν εξετάσεις (βλ. Εξετάσεις; Σιχαίνομαι τις εξετάσεις!) θα υπάρχουν και βαθμοί –και υπάρχουν. Στις ιαπωνικές πολεμικές τέχνες, οι βαθμοί είναι δύο τύπων, αυτοί που προηγούνται της μαύρης ζώνης (βλ. Δηλαδή έχεις μαύρη ζώνη;) οι οποίοι ονομάζονται «κίου» (τάξεις) και αυτοί που αναφέρονται στη μαύρη ζώνη και ονομάζονται «νταν» (σκαλοπάτια) ενώ υπάρχει η ιδιομορφία τα κίου να μετριούνται ανάποδα (από το 10ο προς το 1ο) και τα νταν κανονικά (από το 1ο στο 10ο). Στις κορεάτικες πολεμικές τέχνες ισχύει το ίδιο σύστημα μόνο που τα κίου ονομάζονται «γκουπ», ενώ στις κινέζικες η βαθμολογία ποικίλλει αναλόγως με το σύστημα (σε κάποιες δεν υπάρχουν καθόλου βαθμοί ενώ σε άλλες υπάρχουν ζώνες όπως και στις ιαπωνικές τέχνες). Στις περισσότερες τέχνες, το σύστημα των βαθμών απεικονίζεται με το χρώμα της ζώνης του ασκούμενου το οποίο σχεδόν πάντα ξεκινάει από το λευκό και σκουραίνει βαθμιαία (λευκό, κίτρινο, πορτοκαλί, πράσινο, μπλε, καφέ). Σε ορισμένες τέχνες, και ειδικά στα παιδικά τμήματα, υπάρχει και το σύστημα των «μισών ζωνών»· πρόκειται για δίχρωμες ζώνες οι οποίες διπλασιάζουν τους βαθμούς –κυρίως για να αποφεύγεται το φαινόμενο των δωδεκάχρονων μαύρων ζωνών. Πέραν του πρακτικού ζητήματος (να μπορεί δηλαδή ο κάθε ασκούμενος αλλά και ο εκπαιδευτής να δουν το επίπεδο του καθενός), οι χρωματιστές ζώνες και οι πολλοί βαθμοί εξυπηρετούν και μια ψυχολογική ανάγκη: ο ασκούμενος αισθάνεται ότι κατακτά επίπεδα και έτσι δε χάνει το ενδιαφέρον του. |
Βασικά ερωτήματα (2): Τι;
Ωραία, έστω ότι λύσαμε το «γιατί». Τι γίνεται με το «τι»; Εν ολίγοις, ποια πολεμική τέχνη να διαλέξω; Η απάντηση εδώ δίνεται σε συνδυασμό με το «γιατί» που αναφέραμε παραπάνω –άλλες ανάγκες έχει κάποιος που ενδιαφέρεται να μελετήσει τον πολιτισμό της Ιαπωνίας και άλλες κάποιος που θέλει να ασκηθεί έντονα για να... χάσει κιλά. Επίσης, με διαφορετικό τρόπο θα κινηθεί ένας 40χρονος που έχει να διαθέσει μόλις δύο απογεύματα την εβδομάδα και με διαφορετικό ένας αθλητικός 16χρονος που σκέφτεται τον πρωταθλητισμό ως ενδεχόμενη καριέρα. Όλα τα πράγματα δεν είναι για όλους τους ανθρώπους και εδώ θα πρέπει να βάλετε να δουλέψει το γιατί που λέγαμε πρωτύτερα.
Ωραία, έστω ότι λύσαμε το «γιατί». Τι γίνεται με το «τι»; Εν ολίγοις, ποια πολεμική τέχνη να διαλέξω; Η απάντηση εδώ δίνεται σε συνδυασμό με το «γιατί» που αναφέραμε παραπάνω –άλλες ανάγκες έχει κάποιος που ενδιαφέρεται να μελετήσει τον πολιτισμό της Ιαπωνίας και άλλες κάποιος που θέλει να ασκηθεί έντονα για να... χάσει κιλά. Επίσης, με διαφορετικό τρόπο θα κινηθεί ένας 40χρονος που έχει να διαθέσει μόλις δύο απογεύματα την εβδομάδα και με διαφορετικό ένας αθλητικός 16χρονος που σκέφτεται τον πρωταθλητισμό ως ενδεχόμενη καριέρα. Όλα τα πράγματα δεν είναι για όλους τους ανθρώπους και εδώ θα πρέπει να βάλετε να δουλέψει το γιατί που λέγαμε πρωτύτερα.
Σε ό,τι αφορά τις ίδιες τις πολεμικές τέχνες, οι επιλογές είναι άφθονες. Ο «Οδηγός Πολεμικών Τεχνών» που εκδίδει το «Αλκίμαχον» και ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει πολύ έχει καταγεγραμμένες 41 πολεμικές τέχνες (παραδοσιακές και σύγχρονες) και μαχητικά αθλήματα, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουμε ορισμένες βασικές διευκρινίσεις –είπαμε, το άρθρο αυτό είναι ένας οδηγός επιβίωσης! Αντιγράφοντας από την προαναφερθείσα έκδοση, οι επιλογές μπορούν να γίνουν μεταξύ Ελληνικών Αθλημάτων Μονομαχίας (Παγκράτιο, Πάλη και Πυγμαχία), Κινέζικων Πολεμικών Τεχνών (Γου Σου/ Κουνγκ Φου, Τάι Τσι Τσουάν, Πα Κουά Τσανγκ και Χσιν Γι Τσουάν), Ιαπωνικών Πολεμικών Τεχνών (Καράτε, Αϊκίντο, Ιάιντο, Τζούντο, Τζόντο, Κέντο, Τζουτζούτσου και Νιντζούτσου), Κορεάτικων Πολεμικών Τεχνών (Χαπκίντο, Τάε Κβον Ντο και Τανγκ Σου Ντο), Πολεμικών Τεχνών από Άλλες Χώρες (Βραζιλιάνικο Τζουτζούτσου και Καποέιρα, φιλιππινέζικο Άρνις, Έσκριμα και ταϊλανδέζικο Μουάι Τάι), Σύγχρονων Πολεμικών Τεχνών (Τσαπ Κουν Ντο, Τσόι Κουάνγκ Ντο, Κένπο, Κάλι) και Μαχητικών Αθλημάτων (Κικ Μπόξινγκ, Ξιφασκία, Πάλη/ Μάχη Υποταγής και Σέμι Κόντακτ).
| Μαύρη ζώνη (1) Δηλαδή έχεις μαύρη ζώνη; Κλασσικό ερώτημα. Και αντικείμενο τεράστιας παρεξήγησης. Από τότε που καθιερώθηκαν (στο τζούντο, περί το 1886), οι μαύρες ζώνες αποτελούν το όνειρο σχεδόν κάθε ασκούμενου και τον μοχλό πίεσης των περισσότερων δασκάλων. Για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους, στην ιαπωνική παράδοση η μαύρη ζώνη από μόνη της δε σημαίνει παρά το ότι ο ασκούμενος έχει μια βασική γνώση όλων των τεχνικών της τέχνης του –τίποτα άλλο. Απόδειξη γι αυτό είναι ότι στην Ιαπωνία, η μαύρη ζώνη έρχεται μετά από περίπου 500 ώρες εξάσκησης, ήτοι μετά από 1-2 χρόνια. Για να αποκτήσει η μαύρη ζώνη ουσία και νόημα, θα πρέπει να συνοδεύεται πάντοτε από τον αριθμό των νταν (όταν αποκτά κανείς τη μαύρη ζώνη παίρνει αυτόματα τον βαθμό του 1ου νταν και η αρίθμηση συνεχίζει προς τα επάνω). Αν κάποιος λέει «έχω μαύρη ζώνη» δε λέει τίποτα· αν λέει «έχω τέταρτο νταν», λέει κάτι αλλά και πάλι θα πρέπει να διερευνήσει κανείς το σύστημα μέσω του οποίου την πήρε. Σε κάποιες τέχνες, το τέταρτο νταν μπορεί να είναι προϊόν 10 χρόνων εξάσκησης ενώ σε κάποιες άλλες 5... |
| Μαύρη ζώνη (2) Πότε θα πάρω μαύρη ζώνη; Επίσης κλασσικό ερώτημα. Το οποίο απαντιέται –περίπου– με τον ίδιο τρόπο που απαντιέται το ερώτημα «αν πάω για ψάρεμα, σε πόση ώρα θα πιάσω ψάρι;» Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι «εξαρτάται» –τόσο από τον τρόπο που δίνει ζώνες η συγκεκριμένη σχολή όσο και από τον ίδιο τον ασκούμενο. Είναι προφανές ότι όσο περισσότερο ασκείται κανείς τόσο περισσότερο προοδεύει, συνεπώς κάποιος που ασκείται δύο φορές την εβδομάδα πιθανότατα θα αργήσει σε σχέση με κάποιον που ασκείται καθημερινά. Από εκεί και ύστερα, αν η συγκεκριμένη σχολή/ οργάνωση κάνει εξετάσεις για μαύρες ζώνες π.χ. μια φορά κάθε δύο χρόνια, οι μαθητές της (ακόμα και οι επιμελέστεροι) θα αργήσουν σε σχέση με αυτούς μιας οργάνωσης που κάνει εξετάσεις δύο φορές τον χρόνο. Πιο απλά, κάντε την προπόνησή σας και μην ασχολείστε. Στο 90% των περιπτώσεων, θα πάρετε μαύρη ζώνη όταν είστε έτοιμοι. Ή περίπου... |
Ένοπλα ή άοπλα;
Αρκετά για να μπερδευτεί κανείς, δεν είναι έτσι; Κρατήστε τον παραπάνω βασικό διαχωρισμό για λόγους αναφοράς και ας δούμε μήπως μπορούμε να τα πιάσουμε κάπως διαφορετικά. Ένας βασικός διαχωρισμός θα μπορούσε να είναι μεταξύ ένοπλων και άοπλων συστημάτων –και λέγοντας «άοπλων» δεν εννοούμε τις τεχνικές αυτοάμυνας εναντίον π.χ. ενός μαχαιριού (αυτό το προσφέρουν σχεδόν όλοι) αλλά συστήματα που στηρίζονται κατά βάση στα όπλα. Τέτοια είναι σχεδόν όλα τα κινέζικα συστήματα, το Ιάιντο, το Τζόντο, το Κέντο, το Νιντζούτσου, οι φιλιππινέζικες τέχνες (Άρνις και Έσκριμα), το σύγχρονο Κάλι και η αγωνιστική ξιφασκία. Προφανώς εδώ τα πράγματα είναι απλά: αν σας ενδιαφέρει να εμπλακείτε με τα όπλα, τα οποία είναι συνήθως ραβδιά, ξίφη ή μαχαίρια, δοκιμάστε τις σχολές που προσφέρουν εκπαίδευση σε κάποιο από τα συστήματα αυτά.
Αρκετά για να μπερδευτεί κανείς, δεν είναι έτσι; Κρατήστε τον παραπάνω βασικό διαχωρισμό για λόγους αναφοράς και ας δούμε μήπως μπορούμε να τα πιάσουμε κάπως διαφορετικά. Ένας βασικός διαχωρισμός θα μπορούσε να είναι μεταξύ ένοπλων και άοπλων συστημάτων –και λέγοντας «άοπλων» δεν εννοούμε τις τεχνικές αυτοάμυνας εναντίον π.χ. ενός μαχαιριού (αυτό το προσφέρουν σχεδόν όλοι) αλλά συστήματα που στηρίζονται κατά βάση στα όπλα. Τέτοια είναι σχεδόν όλα τα κινέζικα συστήματα, το Ιάιντο, το Τζόντο, το Κέντο, το Νιντζούτσου, οι φιλιππινέζικες τέχνες (Άρνις και Έσκριμα), το σύγχρονο Κάλι και η αγωνιστική ξιφασκία. Προφανώς εδώ τα πράγματα είναι απλά: αν σας ενδιαφέρει να εμπλακείτε με τα όπλα, τα οποία είναι συνήθως ραβδιά, ξίφη ή μαχαίρια, δοκιμάστε τις σχολές που προσφέρουν εκπαίδευση σε κάποιο από τα συστήματα αυτά.
| Σπασίματα και κοψίματα Αντίθετα με ό,τι πιστεύει ο πολύς κόσμος, τα σπασίματα με διάφορα χτυπήματα, λακτίσματα ή όπλα και τα κοψίματα στόχων με σπαθιά ή μαχαίρια, δεν αποτελούν στάνταρ ύλη των πολεμικών τεχνών. Συνήθως χρησιμοποιούνται στις επιδείξεις ακριβώς γι αυτόν τον λόγο –για επίδειξη– και συνήθως από προχωρημένους ασκούμενους. Ακόμα και τότε, οι περισσότερες επιδείξεις σπασιμάτων γίνονται με συγκεκριμένου πάχους ξύλινα σανίδια τα οποία σπάνε αρκετά εύκολα ώστε να αποφεύγονται οι τραυματισμοί. Γενικά οι επιδείξεις αυτού του τύπου έχουν σαν στόχο να δείξουν τη συγκέντρωση του ασκούμενου |
| Παλιοί και νέοι Στον χώρο των πολεμικών τεχνών, όπως και σε αρκετούς ακόμα, υπάρχει διαχωρισμός παλιών και νέων μαθητών –αυτό είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός και δεν έχει νόημα να το αρνηθούμε. Ακόμα και η εμφάνιση των ασκούμενων, δείχνει τον βαθμό τους και συνεπώς την ηλικία τους. Η διαφορά με τον στρατό είναι ότι εδώ οι «παλιοί» δεν έχουν ακριβώς εξουσία αλλά ουσιαστικά λειτουργούν ως «υπό-εκπαιδευτές» των πολύ αρχαρίων, τουλάχιστον στις σχολές που δεν πάσχουν από νοσηρές συμπεριφορές (φευ, υπάρχουν και τέτοιες). Πολύ γρήγορα θα καταλάβετε ποιοι είναι οι «παλιοί» και το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να εκθέσετε πρώτα σε αυτούς τις τυχόν απορίες σας. Θα σας τις απαντήσουν –και όχι μόνο επειδή θέλουν να σας θαμπώσουν με τις γνώσεις τους. Στις περισσότερες σχολές, ο εκπαιδευτής έχει την απαίτηση οι «παλιοί» να εξηγήσουν στους «νέους» πώς λειτουργούν τα πράγματα. |
Πάλη ή πυγμαχία;
Σε ό,τι αφορά τα άοπλα συστήματα, ένας βασικός διαχωρισμός μπορεί να γίνει ως προς το αν διδάσκουν κάποιο είδος πάλης ή κάποιο είδος πυγμαχίας. Ως προς το πρώτο (πάλη) τα πράγματα είναι απλά: Μπορείτε να επιλέξετε μεταξύ της Ελληνορωμαϊκής Πάλης, του Αϊκίντο, του Τζούντο, του Τζουτζούτσου, του Νιντζούτσου, του Βραζιλιάνικου Τζουτζούτσου, Μάχης/ Πάλης Υποταγής. Ως προς το δεύτερο, το θέμα είναι κάπως πιο λεπτό και απαιτεί λίγο πιο προσεκτική ανάγνωση. Καταρχάς, όταν λέμε «πυγμαχία», δεν εννοούμε αποκλειστική χρήση των χεριών (αυτό ισχύει μόνο για την ελληνική/ αγωνιστική πυγμαχία). Στις περισσότερες περιπτώσεις (Κινέζικες Ιαπωνικές και Κορεάτικες Πολεμικές Τέχνες, Ταϊλανδέζικο Μουάι Τάι, Σύγχρονες Πολεμικές Τέχνες, Κικ Μπόξιν και Σέμι Κόντακτ), πέρα από τις γροθιές τα συστήματα αυτά αξιοποιούν σχεδόν όλα τα μέρη του χεριού και τα πόδια –πρόκειται για την εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για το «καράτε» ή το «κουνγκ φου» από τον κινηματογράφο. Κατά δεύτερο, πολλές από τις τέχνες αυτές, περιλαμβάνουν και τεχνικές πάλης (με την έννοια των ανατροπών και των ακινητοποιήσεων). Πρόκειται λοιπόν για αρκετά πλήρη συστήματα οπότε μην τα θεωρήσετε υποδεέστερα των παλαιστικών. Όσο για τη θεωρία ότι «το 90% των συμπλοκών καταλήγουν στο έδαφος», είναι ακριβώς αυτό –μια θεωρία. Και δεν είναι η μόνη...
Σε ό,τι αφορά τα άοπλα συστήματα, ένας βασικός διαχωρισμός μπορεί να γίνει ως προς το αν διδάσκουν κάποιο είδος πάλης ή κάποιο είδος πυγμαχίας. Ως προς το πρώτο (πάλη) τα πράγματα είναι απλά: Μπορείτε να επιλέξετε μεταξύ της Ελληνορωμαϊκής Πάλης, του Αϊκίντο, του Τζούντο, του Τζουτζούτσου, του Νιντζούτσου, του Βραζιλιάνικου Τζουτζούτσου, Μάχης/ Πάλης Υποταγής. Ως προς το δεύτερο, το θέμα είναι κάπως πιο λεπτό και απαιτεί λίγο πιο προσεκτική ανάγνωση. Καταρχάς, όταν λέμε «πυγμαχία», δεν εννοούμε αποκλειστική χρήση των χεριών (αυτό ισχύει μόνο για την ελληνική/ αγωνιστική πυγμαχία). Στις περισσότερες περιπτώσεις (Κινέζικες Ιαπωνικές και Κορεάτικες Πολεμικές Τέχνες, Ταϊλανδέζικο Μουάι Τάι, Σύγχρονες Πολεμικές Τέχνες, Κικ Μπόξιν και Σέμι Κόντακτ), πέρα από τις γροθιές τα συστήματα αυτά αξιοποιούν σχεδόν όλα τα μέρη του χεριού και τα πόδια –πρόκειται για την εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για το «καράτε» ή το «κουνγκ φου» από τον κινηματογράφο. Κατά δεύτερο, πολλές από τις τέχνες αυτές, περιλαμβάνουν και τεχνικές πάλης (με την έννοια των ανατροπών και των ακινητοποιήσεων). Πρόκειται λοιπόν για αρκετά πλήρη συστήματα οπότε μην τα θεωρήσετε υποδεέστερα των παλαιστικών. Όσο για τη θεωρία ότι «το 90% των συμπλοκών καταλήγουν στο έδαφος», είναι ακριβώς αυτό –μια θεωρία. Και δεν είναι η μόνη...
| Βιβλιογραφία Εδώ βεβαίως κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε αλαζόνες, όμως η αλήθεια παραμένει: το 50% της ελληνικής βιβλιογραφίας περί πολεμικών τεχνών προέρχεται όντως από τις εκδόσεις Αλκίμαχον. Το άλλο 40%, και για την ακρίβεια μερικά από τα καλύτερα βιβλία για το τζούντο και το καράτε (Σότοκαν) προέρχονται από τις εκδόσεις ΕΣΠΙ-Δυναμικό (είναι τα Το Τζούντο στην Πράξη, τόμοι 1 και 2 και τα Το Καλύτερο Καράτε, τόμοι 1-4), ενώ το τελευταίο 10% είναι αποσπασματικές εκδόσεις διαφόρων εκδοτικών οίκων. Αυτό δε σημαίνει βεβαίως ότι τα βιβλία αυτά δεν είναι καλά –το Πνεύμα του Αϊκίντο των εκδόσεων Αλντεμπαράν, το Μπουσίντο των εκδόσεων Καστανιώτη ή η αυτοβιογραφία του πατέρα του καράτε, Γκιτσίν Φουνακόσι των εκδόσεων Κέδρος είναι από τους καλύτερους τίτλους για τις πολεμικές τέχνες. Από τα δικά μας βιβλία, πρωτίστως σας συνιστούμε το απαραίτητο συμπλήρωμα του άρθρου αυτού, τον Οδηγό Πολεμικών Τεχνών (διατίθεται στα βιβλιοπωλεία) ο οποίος περιλαμβάνει ένα μικρό εισαγωγικό σημείωμα για πάνω από 40 συστήματα και εκατοντάδες διευθύνσεις σχολών και συλλόγων από όλη την Ελλάδα. |
| Στο Ίντερνετ Το Ίντερνετ αποτελεί πλέον ένα από τα πιο χρήσιμα βοηθήματα για αναζητήσεις γύρω από οποιοδήποτε θέμα. Συνεπώς οι πολεμικές τέχνες δε θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση. Με όπλο έναν υπολογιστή, ένα πρόγραμμα για το web (π.χ. Internet Explorer), μια τηλεφωνική γραμμή, μια πρόσβαση και τα αγγλικά σας, μπορείτε να μάθετε ό,τι θελήσετε για οποιαδήποτε πολεμική τέχνη. Για την ευκολία σας (και για την οικονομία σελίδων του περιοδικού), έχουμε αποφύγει να δώσουμε συγκεκριμένες διευθύνσεις για κάθε πολεμική τέχνη. Οι παρακάτω διευθύνσεις είναι σημεία εκκίνησης για όλες τις πολεμικές τέχνες –ξεκινήστε από αυτές και αφήστε το πληκτρολόγιο και τα δάχτυλά σας να κάνουν την υπόλοιπη δουλειά. Μια επισήμανση μόνο: ό,τι διαβάζετε στο Ίντερνετ δεν είναι κατ' ανάγκη αξιόπιστο! Ψάξτε, ελέγξτε, διπλό-τσεκάρετε και καλή τύχη. |
Αγωνιστικά ή μη;
Ένας τρίτος διαχωρισμός μπορεί να γίνει ως προς την αγωνιστική διάσταση των συστημάτων. Θεωρητικώς, μια πολεμική τέχνη δεν μπορεί να έχει αγώνες, καθώς οι τεχνικές της διδάσκονται για πραγματικές συνθήκες μάχης και κάθε αγώνας θα έπρεπε να λήγει με την πλήρη εξολόθρευση του αντιπάλου. Καθώς κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, για πλείστους λόγους, πολλά συστήματα έχουν ακολουθήσει μια τακτική αγώνων με κανόνες και προστατευτικά μέσα, βάζοντας λίγο νερό στο... μαχητικό κρασί τους. Πρακτικά, όλα τα συστήματα έχουν αγωνιστική διάσταση με εξαίρεση το Αϊκίντο, τη λεγόμενη «εσωτερική» κινέζικη τριάδα (Τάι Τσι Τσουάν, Πα Κουά Τσανγκ και Χσινγκ Γι Τσουάν) και το βραζιλιάνικο Καποέιρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συμμετοχή σε αγώνες δεν είναι υποχρεωτική και συνήθως περιορίζεται σε εκείνους που διαθέτουν τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά που απαιτεί ένας τέτοιος τρόπος ζωής (σκληρότερη προπόνηση, περισσότεροι τραυματισμοί, δυνατότητα για ταξίδια εντός και εκτός Ελλάδας κ.λπ.) Δεν είναι περίεργο ότι οι ασκούμενοι άνω των 30 ετών, συνήθως, προτιμούν να απέχουν από τη συγκεκριμένη διάσταση του συστήματος που κάνουν και επιλέγουν απλώς να προπονούνται.
Ένας τρίτος διαχωρισμός μπορεί να γίνει ως προς την αγωνιστική διάσταση των συστημάτων. Θεωρητικώς, μια πολεμική τέχνη δεν μπορεί να έχει αγώνες, καθώς οι τεχνικές της διδάσκονται για πραγματικές συνθήκες μάχης και κάθε αγώνας θα έπρεπε να λήγει με την πλήρη εξολόθρευση του αντιπάλου. Καθώς κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, για πλείστους λόγους, πολλά συστήματα έχουν ακολουθήσει μια τακτική αγώνων με κανόνες και προστατευτικά μέσα, βάζοντας λίγο νερό στο... μαχητικό κρασί τους. Πρακτικά, όλα τα συστήματα έχουν αγωνιστική διάσταση με εξαίρεση το Αϊκίντο, τη λεγόμενη «εσωτερική» κινέζικη τριάδα (Τάι Τσι Τσουάν, Πα Κουά Τσανγκ και Χσινγκ Γι Τσουάν) και το βραζιλιάνικο Καποέιρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συμμετοχή σε αγώνες δεν είναι υποχρεωτική και συνήθως περιορίζεται σε εκείνους που διαθέτουν τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά που απαιτεί ένας τέτοιος τρόπος ζωής (σκληρότερη προπόνηση, περισσότεροι τραυματισμοί, δυνατότητα για ταξίδια εντός και εκτός Ελλάδας κ.λπ.) Δεν είναι περίεργο ότι οι ασκούμενοι άνω των 30 ετών, συνήθως, προτιμούν να απέχουν από τη συγκεκριμένη διάσταση του συστήματος που κάνουν και επιλέγουν απλώς να προπονούνται.
| Πολιτισμικές συγκρούσεις -το εκπαιδευτικό μοντέλο Γενικώς στην Ανατολή είθισται η εκπαίδευση να γίνεται δια της μεθόδου «βλέπε, άκου, σώπα, κάνε». Αυτό έρχεται σε οξεία αντίθεση με το Δυτικό μοντέλο που θέλει να εξηγούνται λεπτομερώς τα πάντα. Δεν ξέρουμε σε ποια κατηγορία ανήκει ο εκπαιδευτής σας, όμως καλά θα κάνετε να βρείτε μια μέση οδό μεταξύ της δικής του μεθόδου και του δικού σας τρόπου να μαθαίνετε. Αν κάτι δε σας βγάζει καθόλου νόημα, ρωτήστε είτε τον εκπαιδευτή είτε κάποιον από τους παλιότερους μαθητές, είτε την ώρα του μαθήματος, είτε μετά. Μην αφήνετε κενά· όπως μας έλεγαν και στο σχολείο, «θα τα βρείτε μπροστά σας». |
| Εξάσκηση δια βίου Οι πολεμικές τέχνες δεν είναι κάτι που εξαντλείται μέσα σε μερικούς μήνες ή σε μερικά χρόνια. Συνεπώς, έχετε όλον τον χρόνο να μάθετε κάτι. Μη βάζετε στόχους (εκτός αν κάνετε κάτι αγωνιστικό) και μην προσπαθείτε να ξεπεράσετε τους άλλους. Όπως λέει και το γνωστό κλισέ, ο μόνος σας αντίπαλος είναι ο εαυτός σας και βρίσκεστε εκεί για να τον διαμορφώνετε με συνεχείς επαναλήψεις και επαναπροσδιορισμούς. Να είστε σίγουροι ότι τελικά θα βγείτε ωφελημένοι |
Κλασσικά ή σύγχρονα;
Ένας τέταρτος διαχωρισμός είναι ως προς την... ηλικία του συστήματος. Οι τέχνες της Άπω Ανατολής έχουν –κατά κανόνα– μια πολυετή παράδοση την οποία καλούνται να μεταφέρουν, ενώ οι πιο «Δυτικές» επικεντρώνονται καθαρά στη μάχη/ συμπλοκή και ευαγγελίζονται την αποτελεσματικότητα στις σημερινές συνθήκες ζωής. Εδώ το θέμα γίνεται περίπλοκο, καθώς κανένα σύστημα (εκτός ίσως από το Ιάιντο και τη σύγχρονη ξιφασκία) δεν θα ισχυριστεί ότι αυτό που διδάσκει δεν είναι αποτελεσματικό σε μια συμπλοκή. Η πραγματικότητα, όπως αναφέραμε εκτενώς παραπάνω (βλ. Βασικά ερωτήματα (1): Γιατί;) είναι ότι η αποτελεσματικότητα είναι κάτι σαν το Ιερό Δισκοπότηρο του Βασιλιά Αρθούρου: όλοι το αναζητούν αλλά καθένας έχει μια δική του άποψη για το σε τι συνίσταται. Γενικά μιλώντας, αυτό που σας προσφέρει ένα σύστημα με κλασσική καταγωγή είναι (α) η επαφή με έναν διαφορετικό πολιτισμό και (β) η πιθανότητα –όχι η βεβαιότητα– το σύστημα αυτό να έχει εξελιχθεί με το πέρασμα των χρόνων και να έχει διατηρήσει τα καλύτερά του στοιχεία.
Ένας τέταρτος διαχωρισμός είναι ως προς την... ηλικία του συστήματος. Οι τέχνες της Άπω Ανατολής έχουν –κατά κανόνα– μια πολυετή παράδοση την οποία καλούνται να μεταφέρουν, ενώ οι πιο «Δυτικές» επικεντρώνονται καθαρά στη μάχη/ συμπλοκή και ευαγγελίζονται την αποτελεσματικότητα στις σημερινές συνθήκες ζωής. Εδώ το θέμα γίνεται περίπλοκο, καθώς κανένα σύστημα (εκτός ίσως από το Ιάιντο και τη σύγχρονη ξιφασκία) δεν θα ισχυριστεί ότι αυτό που διδάσκει δεν είναι αποτελεσματικό σε μια συμπλοκή. Η πραγματικότητα, όπως αναφέραμε εκτενώς παραπάνω (βλ. Βασικά ερωτήματα (1): Γιατί;) είναι ότι η αποτελεσματικότητα είναι κάτι σαν το Ιερό Δισκοπότηρο του Βασιλιά Αρθούρου: όλοι το αναζητούν αλλά καθένας έχει μια δική του άποψη για το σε τι συνίσταται. Γενικά μιλώντας, αυτό που σας προσφέρει ένα σύστημα με κλασσική καταγωγή είναι (α) η επαφή με έναν διαφορετικό πολιτισμό και (β) η πιθανότητα –όχι η βεβαιότητα– το σύστημα αυτό να έχει εξελιχθεί με το πέρασμα των χρόνων και να έχει διατηρήσει τα καλύτερά του στοιχεία.
Είναι αυτά σημαντικά; Για κάποιους, ναι. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι ο βασικός λόγος που οι πολεμικές τέχνες έπιασαν στη Δύση ήταν ο εξωτισμός και όχι η υπόσχεση της αποτελεσματικής μάχης· αυτή ήρθε αργότερα και στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ και του Χονγκ Κονγκ. Βεβαίως, σήμερα ο εξωτισμός έχει ατονήσει κάπως, όμως όσοι θέλουν να κάνουν κάτι που να έχει μια τέτοια διάσταση, ας το αναζητήσουν κυρίως μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας –ακόμα και η Κορέα, καίτοι ισχυρίζεται μια αρχαία καταγωγή, στην πραγματικότητα προσφέρει συστήματα αρκετά σύγχρονα και με έντονα αγωνιστική/ αυτοαμυντική διάσταση.
| Το «Σύνδρομο του Σενσέι» Στις ιαπωνικές πολεμικές τέχνες ο εκπαιδευτής λέγεται «σενσέι». Και επειδή στους ασιατικούς πολιτισμούς ο εκπαιδευτής θεωρείται πρόσωπο υπεράνω κριτικής, το φαινόμενο έχει περάσει και στον κόσμο των πολεμικών τεχνών με αποτέλεσμα να έχουμε το λεγόμενο «Σύνδρομο του Σενσέι» –ο δάσκαλος ξέρει τα πάντα και ο λόγος του είναι νόμος. Πώς αντιμετωπίζεται το εν λόγω σύνδρομο; Συγκαταβατικά. Βρίσκεστε στον δικό του χώρο και ζητάτε να μάθετε κάτι επικίνδυνο το οποίο σας έχει πείσει ότι μπορεί να σας διδάξει. Δεχτείτε όσα φτάνουν στα όρια της προσβολής της προσωπικότητάς σας και μόνο αυτά. Μην ξεχνάτε ότι όπως επιλέξατε να πάτε, μπορείτε να επιλέξετε και να φύγετε –no questions asked. Προς υπεράσπιση των δασκάλων, ωστόσο, θα πρέπει να πούμε ότι ακριβώς λόγω της επικινδυνότητας του αντικειμένου, μια αυστηρότητα και μια πειθαρχία απαιτούνται και πρέπει να επιβάλλονται. Μεγάλοι άνθρωποι είμαστε, ας χρησιμοποιήσουμε την κρίση μας και όχι τον εγωισμό μας για το τι είναι λογικό και τι όχι. |
Βασικά ερωτήματα (3): Τι να προσέξω;
Ζούμε σε έναν καταναλωτικό κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος που επιλέγουμε μια σχολή πολεμικών τεχνών δεν πρέπει να είναι διαφορετικός από τον τρόπο που επιλέγουμε μια οποιαδήποτε άλλη παροχή υπηρεσιών. Βεβαίως υπάρχουν διαφορές μεταξύ μιας σχολής πολεμικών τεχνών και ενός γυμναστηρίου fitness, όμως πριν φτάσετε εκεί, θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι πληρούνται οι βασικές συνθήκες.
Κατ’ αρχάς, μάθετε για την τέχνη που σκέφτεστε να ακολουθήσετε. Το άρθρο αυτό είναι μια γενική αρχή, όμως ψάξτε λίγο περισσότερο. Αναζητήστε πηγές στο Ίντερνετ, στη βιβλιογραφία, σε παλαιότερα τεύχη του «Μονοπατιού» (είπαμε, αναπόφευκτα θα ευλογήσουμε λίγο τα γένια μας), μεταξύ φίλων που ίσως έχουν κάνει πολεμικές τέχνες. Γενικά μιλώντας, είναι καλό να έχετε μια ιδέα του τι είναι π.χ. το κέντο πριν πάτε να δείτε –και εσείς δίνετε καλύτερη εικόνα στους ανθρώπους με τους οποίους θα μιλήσετε, και αυτοί μπορούν να σας απαντήσουν καλύτερα, αν οι ερωτήσεις σας είναι συγκεκριμένες.
Ζούμε σε έναν καταναλωτικό κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος που επιλέγουμε μια σχολή πολεμικών τεχνών δεν πρέπει να είναι διαφορετικός από τον τρόπο που επιλέγουμε μια οποιαδήποτε άλλη παροχή υπηρεσιών. Βεβαίως υπάρχουν διαφορές μεταξύ μιας σχολής πολεμικών τεχνών και ενός γυμναστηρίου fitness, όμως πριν φτάσετε εκεί, θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι πληρούνται οι βασικές συνθήκες.
Κατ’ αρχάς, μάθετε για την τέχνη που σκέφτεστε να ακολουθήσετε. Το άρθρο αυτό είναι μια γενική αρχή, όμως ψάξτε λίγο περισσότερο. Αναζητήστε πηγές στο Ίντερνετ, στη βιβλιογραφία, σε παλαιότερα τεύχη του «Μονοπατιού» (είπαμε, αναπόφευκτα θα ευλογήσουμε λίγο τα γένια μας), μεταξύ φίλων που ίσως έχουν κάνει πολεμικές τέχνες. Γενικά μιλώντας, είναι καλό να έχετε μια ιδέα του τι είναι π.χ. το κέντο πριν πάτε να δείτε –και εσείς δίνετε καλύτερη εικόνα στους ανθρώπους με τους οποίους θα μιλήσετε, και αυτοί μπορούν να σας απαντήσουν καλύτερα, αν οι ερωτήσεις σας είναι συγκεκριμένες.
Στη συνέχεια, επικοινωνήστε με τη σχολή (σύλλογο κ.λπ.). Ρωτήστε το πρόγραμμα μαθημάτων και τους οικονομικούς όρους, καθώς και τυχόν ειδικές συνθήκες που ίσως επικρατούν (σε σχέση με την ηλικία, τις απαιτήσεις της τέχνης κ.λπ.) Ζητήστε να δείτε μια προπόνηση/ μάθημα και αν σας αρνηθούν αρχίστε να σκέφτεστε σοβαρά το ενδεχόμενο να μην πάτε στη συγκεκριμένη σχολή –δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος για να μη σας δεχτούν, πρακτικός ή θεωρητικός. Όταν πάτε, καθίστε ευγενικά και ήσυχα (με κλειστά κινητά!) στα καθίσματα που υπάρχουν για τους επισκέπτες και παρακολουθήστε μια ολόκληρη προπόνηση, δίνοντας σημασία στο πώς φέρεται ο εκπαιδευτής και πώς οι μαθητές (μεταξύ τους, αρχάριοι προς τους προχωρημένους και τούμπαλιν και προς τον εκπαιδευτή). Προσέξτε πώς κινούνται στον χώρο και αν αυτός επιτρέπει την άνετη εξάσκηση ή αν εγκυμονεί κινδύνους τραυματισμών. Δείτε πού βρίσκονται τα αποδυτήρια, το γραφείο της σχολής, σε τι κατάσταση βρίσκεται ο εξοπλισμός –εν ολίγοις, δείτε αν ο χώρος και οι άνθρωποι υποστηρίζουν με την πραγματικότητά τους αυτό που υποτίθεται ότι πρεσβεύει η σχολή και το σύστημα. Αν όχι, κάτι δεν πάει καλά.
| Η δική μας τέχνη είναι για όλους; Αλήθεια, είναι; Άλλος ένας μύθος που εξυπηρετεί τις φαντασιώσεις ορισμένων –στην καλύτερη περίπτωση– και τα οικονομικά τους κίνητρα –στην χειρότερη. Καμία πολεμική τέχνη δεν «είναι για όλους» επειδή τίποτα δεν είναι για όλους. Οι πολεμικές τέχνες είναι μια αθλητική δραστηριότητα, πράγματα που σημαίνει ότι απαιτούν έστω και στοιχειωδώς καλή σωματική κατάσταση, αφοσίωση και ορισμένες θυσίες. Βεβαίως καθένας μπορεί να εξαγοράζει τη φαντασίωσή του με μια επίσκεψη μια φορά την εβδομάδα στη σχολή της αρεσκείας του, όμως αυτό δεν συνιστά πραγματική ενασχόληση. |
| Περί γυναικών Είθισται οι πολεμικές τέχνες να θεωρούνται ανδρικό προνόμιο. Και εν πολλοίς αυτό ισχύει καθώς στις περισσότερες σχολές το μεγαλύτερο μέρος του ασκούμενου πληθυσμού είναι άντρες. Φυσικά πρόκειται για ένα ακόμα στερεότυπο το οποίο οφείλεται στις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες. Αν δε μας πιστεύετε, παίξτε λίγο τζούντο με μια οποιαδήποτε κοπέλα της Ελληνικής Εθνικής Ομάδας και τα ξαναλέμε... |
Στο τέλος της προπόνησης, μιλήστε με τον εκπαιδευτή σε σχέση με αυτό που είδατε και με αυτά που έχετε πληροφορηθεί για το σύστημα. Όπως και σε κάθε κοινωνική σχέση, αποφύγετε μεν ερωτήσεις που μπορούν να ακουστούν προσβλητικές αλλά μη δεχτείτε ασαφείς απαντήσεις για θέματα που σχετίζονται με τα προσόντα του: κάθε εκπαιδευτής που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να σας απαντήσει τι ξέρει, ποιος ήταν ο δάσκαλός του και πώς αυτό που διδάσκει συνδέεται με τον κορμό του συστήματος –ειδικά στα λεγόμενα «κλασσικά» ή «παραδοσιακά» συστήματα δεν νοείται το αντίθετο, αφού στις περιπτώσεις αυτές η παράδοση είναι βασικός λόγος ύπαρξης. Μην ξεχνάτε ότι ο άνθρωπος αυτός και οι μαθητές του θα έχουν για κάποιες ώρες την εβδομάδα το σώμα σας στα χέρια τους· θα πρέπει λοιπόν να σας αποδείξουν ότι δεν θα το κακομεταχειριστούν!
Αν τα παραπάνω σας έχουν καλύψει κάπως, περάστε να δείτε και άλλες προπονήσεις. Προσπαθήστε να δείτε το πρόγραμμα μιας ολόκληρης εβδομάδας –οι περισσότερες σχολές καλύπτουν το φάσμα της ύλης τους σε διαφορετικές ημέρες της εβδομάδας. Όταν τελικά αποφασίσετε ότι η σχολή Χ είναι αυτή στην οποία θα μείνετε, κάντε έναν τελευταίο γύρο ερωτήσεων, τόσο στον εκπαιδευτή, όσο και στους μαθητές μετά το μάθημα. Μην ξεχνάτε ότι το περιβάλλον αυτό θα είναι πλέον και δικό σας για τους επόμενους μήνες ή και χρόνια.
| Αϊκίντο Σύγχρονη (20ος αιώνας) ιαπωνική πολεμική τέχνη της κατηγορίας του τζουτζούτσου (ήτοι, πάλη). Δημιουργήθηκε από τον Μοριχέι Ουεσίμπα και δίνει βάρος στην αποκλιμάκωση των συμπλοκών με τη μικρότερη δυνατή βλάβη στον επιτιθέμενο. Αποτελείται κατά 80% από άοπλες τεχνικές και κατά 20% από ένοπλες (κυρίως αφοπλισμοί αντιπάλου με μαχαίρι, ξίφος ή ραβδί). |
| Ιάιντο-Κέντο-Τζόντο Σύγχρονες ένοπλες ιαπωνικές τέχνες. Οι δύο πρώτες είναι μορφές ξιφασκίας και η τρίτη άσκησης με ραβδί μήκους 120 εκατοστών. Το κέντο (με τις χαρακτηριστικές πανοπλίες) αποτελεί και ένα από τα πιο διαδεδομένα μαχητικά αθλήματα της Ιαπωνίας, ενώ το ιάιντο εντυπωσιάζει λόγω των τεχνικών που εκτελούνται κατά μόνας με πραγματικό ξίφος. |
Η αγωνία του αρχάριου πριν την πρώτη προπόνηση
Ναι, είναι ένα από τα χειρότερα συναισθήματα. Έχετε κάνει την εγγραφή σας, έχετε πάρει την καινούργια σας φόρμα (σκληρή και άκαμπτη, περίπου σαν χαρτόνι) και έχετε έρθει για την πρώτη σας προπόνηση. Δεν ξέρετε τίποτα –ακόμα και σε σχέση με κάποιον που άρχισε εχτές– και όλοι όσοι βρίσκονται εκεί μέσα μπορούν να σας δείρουν. Μήπως να ξανάρθετε μια άλλη μέρα;
Ναι, είναι ένα από τα χειρότερα συναισθήματα. Έχετε κάνει την εγγραφή σας, έχετε πάρει την καινούργια σας φόρμα (σκληρή και άκαμπτη, περίπου σαν χαρτόνι) και έχετε έρθει για την πρώτη σας προπόνηση. Δεν ξέρετε τίποτα –ακόμα και σε σχέση με κάποιον που άρχισε εχτές– και όλοι όσοι βρίσκονται εκεί μέσα μπορούν να σας δείρουν. Μήπως να ξανάρθετε μια άλλη μέρα;
Η απάντηση είναι, βεβαίως, όχι. Η πρώτη περίοδος (και δη η πρώτη ημέρα) έχει έναν χαρακτήρα μύησης, όμως έχετε επιλέξει να την περάσετε και θα την περάσετε. Είναι βέβαιο ότι κανείς δεν θα έχει παράλογες απαιτήσεις από εσάς και ότι αν κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε, θα τα καταφέρετε. Ο καλύτερος τρόπος είναι να έχετε μάτια και αυτιά ανοιχτά, και να προσπαθείτε να κάνετε αυτό που δείχνει ο εκπαιδευτής, όσο πιο πιστά γίνεται. Όσο περίεργο και αν ακούγεται αυτό, θα έχετε πολύ καλύτερα αποτελέσματα αν προσπαθήσετε να ασκηθείτε μαζί με πιο προχωρημένους μαθητές –το θέαμα δύο αρχαρίων, που προσπαθούν να κάνουν κάτι που κανείς τους δεν ξέρει, δεν είναι αποκαρδιωτικό μόνο για τους θεατές αλλά, κυρίως, για τους ίδιους. Σε ορισμένες σχολές, μάλιστα, υπάρχει σαφής οδηγία προς τους προχωρημένους να παίρνουν για ζευγάρι τους αρχάριους, ώστε να τους βοηθούν να εξοικειωθούν. Αν η σχολή σας το κάνει, εκμεταλλευτείτε το και αν όχι, απαιτείστε το με τον τρόπο σας.
| Καράτε Κατηγορία πολεμικών τεχνών πυγμαχίας και λακτισμάτων. Η καταγωγή του είναι από την Οκινάουα αλλά καθιερώθηκε στην Ιαπωνία και σε όλον τον κόσμο στη μορφή που του έδωσε ο Γκιτσίν Φουνακόσι. Υπάρχουν πολλά στιλ με πιο διαδεδομένα τα Σότοκαν, Ουάντο-ρίου, Γκότζου-ρίου, Σίτο-ρίου, Σορίν-ρίου και Κιόκουσιν-κάι. Ορισμένα στιλ της Οκινάουα έχουν και τεχνικές με (κυρίως ξύλινα) όπλα. |
| Τζούντο Σύγχρονη (19ος αιώνας) ιαπωνική πολεμική τέχνη της κατηγορίας του τζουτζούτσου (πάλη). Δημιουργήθηκε από τον Τζίγκορο Κάνο και είναι η πρώτη πολεμική τέχνη που έγινε και Ολυμπιακό Αγώνισμα. Σήμερα πρόκειται για ένα από τα πιο διαδεδομένα αθλήματα γενικώς και οι τεχνικές του (ιδιαίτερα οι ρίψεις) έχουν χαρακτηρίσει αρκετές μεταγενέστερες πολεμικές τέχνες και αθλήματα. |
Η προπόνηση αρχικά θα σας φανεί –πιθανότατα– πολύ ξεκούραστη. Πλάνη! Απλώς εσείς δεν μπορείτε να την κάνετε όπως πρέπει. Να είστε βέβαιοι ότι σε έξι μήνες εσείς θα κάνετε τις ίδιες ακριβώς κινήσεις αλλά ο ιδρώτας θα τρέχει ποτάμι. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι οι πολεμικές τέχνες λειτουργούν με ένσημα· δεν μαθαίνετε απλώς επειδή βρίσκεστε εκεί, παρά τη γενικότερη φιλολογία που υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Έχετε κάνει το πρώτο βήμα –πήγατε στη σχολή– αλλά η προπόνηση είναι κάτι που εσείς κάνετε και στην πραγματικότητα κανείς δεν μπορεί να σας διδάξει τίποτα. Εσείς είστε που μαθαίνετε και είναι στο χέρι σας να μάθετε όσο πιο γρήγορα και πιο καλά γίνεται. Όπως και σε όλα τα πράγματα, η τακτική της «πλήρους βύθισης» είναι η καλύτερη, ήτοι αν ασχοληθείτε με την τέχνη και εκτός σχολής θα τα πάτε καλύτερα. Και όταν λέμε «να ασχοληθείτε εκτός σχολής» δεν εννοούμε βεβαίως εξυπνάδες του τύπου «πλακώνομαι στο ξύλο με τους φίλους μου, για να τους δείξω τι καταπληκτικά πράγματα που ξέρω». Εννοούμε να σκεφτείτε αυτά που μάθατε, να κρατήσετε σημειώσεις, να ανατρέξετε στη βιβλιογραφία, να ψάξετε στο Ίντερνετ, να συζητήσετε την προπόνηση με τους συνασκούμενούς σας κ.λπ.
Τέλος, καίτοι το ζητούμενο δεν πρέπει να είναι αυτό, η εξάσκηση σε μια πολεμική τέχνη είναι και μια κοινωνική δραστηριότητα. Ο χώρος της σχολής θα σας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσετε καινούργιους ανθρώπους και να διαμορφώσετε καινούργιες σχέσεις, με άτομα με τα οποία έχετε τουλάχιστον ένα κοινό ενδιαφέρον –και για την ακρίβεια που θα μπορέσουν να καταλάβουν το ενδιαφέρον σας αυτό περισσότερο απ’ ό,τι οποιοσδήποτε άλλος. Μέσα από μια προπόνηση, και δη μια επικίνδυνη προπόνηση, αποκτάει κανείς ιδιαίτερους δεσμούς με τους συνασκούμενούς του, ακόμα και αν φαινομενικά τα άτομα αυτά δείχνουν εντελώς διαφορετικά. Αν θέλετε να ψάξετε λίγο παραπάνω το σύστημα το οποίο επιλέξατε, οι άνθρωποι με τους οποίους εξασκείστε είναι ίσως οι πιο ενδεδειγμένοι.
| Νιντζούτσου Σύνθετη (άοπλη και ένοπλη) ιαπωνική πολεμική τέχνη η οποία υποτίθεται ότι αποτελούσε την εκπαίδευση των κατασκόπων-ειδικών δυνάμεων των ιαπωνικών στρατών του μεσαίωνα. Αν και οι μαύρες φόρμες με τις κουκούλες αποτελούν μάλλον κινηματογραφικό εύρημα, πολλοί θεωρούν το νιντζούτσου ως την πληρέστερη μορφή πολεμικής τέχνης, αν μη τι άλλο λόγω του πολυδιάστατου προγράμματος σπουδών. |
| Τζουτζούτσου - Βραζιλιάνικο Τζουτζούτσου Γενική ονομασία συστημάτων πάλης με καταγωγή από την Ιαπωνία. Οι πιο διαδεδομένες εκτός Ιαπωνίας μορφές του είναι το λεγόμενο «αγωνιστικό» τζουτζούτσου (με τεχνικές κυρίως από το τζούντο και το καράτε) και το βραζιλιάνικο (Brazilian JuJutsu) το οποίο αποτελεί κυρίως δημιουργία της οικογένειας Γκράσιε πάνω σε τεχνικές πάλης στο έδαφος του τζούντο. |
Τραυματισμοί -οι δικαιολογημένοι...
Το θέμα των τραυματισμών είναι αρκετά μεγάλο και σημαντικό, ώστε να αξίζει να αναφερθούμε λίγο πιο εκτενώς και όχι σε ένα απλό συνοδευτικό κουτάκι, σαν αυτά που περιστοιχίζουν το κείμενο. Για όσους δεν ενδιαφέρονται να διαβάσουν πολλά, θα το συνοψίσουμε στην κλασσική ελληνική παροιμία περί πίτουρων και κοτών. Ναι, τραυματισμοί γίνονται και μάλιστα, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι τραυματισμοί είναι αναπόφευκτοι. Συγκαταλεγόμαστε κι εμείς μεταξύ των ορισμένων που το υποστηρίζουν; Εντελώς ειλικρινά, ναι. Όμως υπάρχουν ορισμένα πολύ σημαντικά σημεία που πρέπει να ξεκαθαριστούν εξ’ αρχής, καθώς οι τραυματισμοί δεν είναι πάντοτε του τύπου που υποπτεύεται ο αρχάριος.
Το θέμα των τραυματισμών είναι αρκετά μεγάλο και σημαντικό, ώστε να αξίζει να αναφερθούμε λίγο πιο εκτενώς και όχι σε ένα απλό συνοδευτικό κουτάκι, σαν αυτά που περιστοιχίζουν το κείμενο. Για όσους δεν ενδιαφέρονται να διαβάσουν πολλά, θα το συνοψίσουμε στην κλασσική ελληνική παροιμία περί πίτουρων και κοτών. Ναι, τραυματισμοί γίνονται και μάλιστα, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι τραυματισμοί είναι αναπόφευκτοι. Συγκαταλεγόμαστε κι εμείς μεταξύ των ορισμένων που το υποστηρίζουν; Εντελώς ειλικρινά, ναι. Όμως υπάρχουν ορισμένα πολύ σημαντικά σημεία που πρέπει να ξεκαθαριστούν εξ’ αρχής, καθώς οι τραυματισμοί δεν είναι πάντοτε του τύπου που υποπτεύεται ο αρχάριος.
Η φύση των πολεμικών τεχνών είναι τέτοια, που ο ασκούμενος αναγκαστικά αποδέχεται ότι μπαίνει σε κίνδυνο –δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, καθώς εκπαιδεύεται σε μια σειρά τεχνικών που αποσκοπούν στο να βλάψουν, συνήθως στα πλαίσια της αυτοάμυνας. Ως εκ τούτου, ο βασικός στόχος είναι πολύ πιο επικίνδυνος από ό,τι είναι π.χ. το κολύμπι ή το πινγκ-πονγκ. Ωστόσο, και εδώ είναι το παράδοξο, οι περισσότεροι τραυματισμοί δεν συμβαίνουν από τις ίδιες τις τεχνικές αλλά από την απειρία του ασκούμενου. Για παράδειγμα, σε μια τέχνη που έχει ρίψεις και ανατροπές (τζούντο, BJJ και όλες οι παραλλαγές του τζουτζούτσου), ο ασκούμενος κινδυνεύει από τραυματισμό μέχρι να μάθει να πέφτει σωστά. Τι σημαίνει «να πέφτει σωστά»; Σημαίνει, ακολουθώντας με θρησκευτική ευλάβεια τις οδηγίες που του δίνει ο εκπαιδευτής, σχετικά με τον τρόπο πτώσης για το συγκεκριμένο σύστημα και επαναλαμβάνοντας τις τεχνικές πτώσης δεκάδες (εκατοντάδες, χιλιάδες κ.λπ.) φορές.
Κάτι ανάλογο ισχύει στις τέχνες που έχουν χτυπήματα ή λακτίσματα· όλως παραδόξως (;) υπάρχουν σωστοί και λάθος τρόποι για να εκτελέσει κανείς μια γροθιά ή ένα λάκτισμα και οι λάθος τρόποι έχουν πολλές πιθανότητες να τραυματίσουν περισσότερο αυτόν που τα εκτελεί, παρά αυτόν που τα δέχεται –δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις θλάσεων εξαρθρώσεων ή ακόμα και καταγμάτων καρπών, ώμων και αγκώνων από μια γροθιά που δόθηκε «χύμα», ήτοι ανεξέλεγκτα και χωρίς στόχο. Οι πάσης φύσεως σάκοι και στόχοι εξυπηρετούν αυτόν ακριβώς τον σκοπό: να διδάξουν στον ασκούμενο πώς να χτυπάει χωρίς να κινδυνεύει ο ίδιος. Συνεπώς, καλό θα ήταν να εντάξετε την εξάσκηση με τα συγκεκριμένα όργανα στο καθημερινό σας ρεπερτόριο.
| Τάι Τσι Τσουάν, Πα Κουά Τσανγκ και Χσιν Γι Τσουάν Τρεις συγγενείς κινέζικες τέχνες οι οποίες χαρακτηρίζονται συλλήβδην ως «εσωτερικές» καθώς δίνουν μεγαλύτερο βάρος στην ανάπτυξη της εσωτερικής δύναμης και όχι στις εντυπωσιακές εξωτερικές κινήσεις. Αν και οφείλουν τη δημοτικότητά τους στην προώθηση της μιας (Τάι Τσι) ως συστήματος που προάγει την καλή υγεία στην πραγματικότητα πρόκειται για πραγματικές πολεμικές τέχνες και άκρως ενδιαφέρουσες. |
| Γου Σου Γενική ονομασία για τις κινέζικες πυγμαχικές πολεμικές τέχνες που είθισται να αποκαλούνται (εσφαλμένα) «κουνγκ φου». Ο όρος καλύπτει διάφορα στιλ (Τσόι Λι Φουτ, Νύχι του Αετού, Χουνγκ Καρ, Ουίνγκ Τσαν, Σαολίν κ.α.) αν και τα τελευταία χρόνια η Κίνα προωθεί ένα ενιαίο σύστημα απαιτήσεων και αγώνων ώστε να καθιερώσει τις τέχνες ως Ολυμπιακό Αγώνισμα με την ονομασία Γου Σου. |
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν, βεβαίως, ότι οι ίδιες οι τεχνικές δεν είναι επικίνδυνες –το είπαμε πρώτο-πρώτο και το επαναλαμβάνουμε: μιλάμε για τεχνικές που έχουν σαν στόχο τον τραυματισμό ή ακόμα και τον βαρύ τραυματισμό (και επειδή δεν θέλουμε να γίνουμε μακάβριοι, ας μείνουμε εδώ). Στραγγαλισμοί, εξαρθρώσεις, χτυπήματα σε ευαίσθητα σημεία του σώματος, κοψίματα με μαχαίρια ή ξίφη, χτυπήματα με ραβδιά είναι μερικές μόνον από τις τεχνικές αυτές, οπότε καλό είναι να μη θεωρούμε ότι η εξάσκησή μας είναι το ίδιο με το να κάνουμε τζόκινγκ στο πάρκο (ποιο πάρκο;) Ο μόνος τρόπος να αποφύγει κανείς τους τραυματισμούς που προέρχονται από τις τεχνικές είναι επίσης το να υπακούει πιστά τις οδηγίες του εκπαιδευτή και των παλαιότερων συνασκούμενων. Πέραν τούτου, κάθε φορά που θα κάνει μια τεχνική η οποία περιέχει πόνο, θα πρέπει να δείχνει στον εκπαιδευτή ή τον συνασκούμενό του ότι πονάει, ώστε ο άλλος να ξέρει πού να σταματήσει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο παρτενέρ μας δεν ξέρει τις τυχόν ευαισθησίες μας, οπότε καλό είναι να τις φροντίσουμε εμείς.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για το θέμα των αγώνων. Εκεί, οι πιθανότητες για τραυματισμούς είναι περισσότερες, τόσο κατά τη διάρκεια των ίδιων των διοργανώσεων, όσο και κατά τη διάρκεια της προπόνησης για αυτές. Η συμμετοχή σε μια αγωνιστική διοργάνωση απαιτεί ιδιαίτερα σωματικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά και θέτει στον ασκούμενο ιδιαίτερες απαιτήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι, αν πραγματικά φοβάστε τους τραυματισμούς, καλά θα κάνετε να σκεφτείτε ξανά το αν θέλετε να συμμετάσχετε σε αγώνες ή σε αγωνιστική προπόνηση. Ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι (άνω των 30) που έχουν ήδη διαμορφώσει έναν τρόπο ζωής ο οποίος μπορεί να πληγεί σημαντικά από έναν τραυματισμό, ίσως θα πρέπει να επιλέξουν εξαρχής να μην εμπλακούν· αυτή βεβαίως είναι η δική μας άποψη και απλώς την εκφέρουμε. Η τελική απόφαση είναι, βεβαίως, δική σας.
| Καποέιρα Ιάιντο-Κέντο-Τζόντο Βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη που μοιάζει πολύ με ακροβατικό χορό. Σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη, ειδικά στους κύκλους της λεγόμενης «εναλλακτικής» γυμναστικής (όπως λέμε γιόγκα, πιλάτες κ.λπ.) η οποία καθιερώθηκε χάρη στην ομορφιά της κινησιολογίας της και στη γενικότερη μόδα με τη μουσική και την τέχνη της Νότιας Αμερικής, καίτοι είναι πολύ απαιτητική από πλευράς ευλυγισίας. |
| Άρνις-Έσκριμα-Κάλι Πολεμικές τέχνες των Φιλιππίνων που δίνουν έμφαση στην πάλη με μαχαίρια και ραβδιά. Μέρος του ρεπερτορίου τους οφείλεται στην επιρροή της ισπανικής σχολής ξιφασκίας αν και η σημερινή τους μορφή περιλαμβάνει και αρκετές άοπλες τεχνικές, με χτυπήματα χεριών και ποδιών καθώς και τεχνικές πάλης. Ένα μέρος της δημοτικότητάς της, οφείλεται στον Νταν Ινοσάντο, φίλο και μαθητή του Μπρους Λη. |
...και οι αδικαιολόγητοιΑν και οι περισσότεροι τραυματισμοί στις σχολές πολεμικών τεχνών είναι ατυχήματα τα οποία οφείλονται στους παραπάνω λόγους, δεν μπορούμε, φευ, να αποφύγουμε τις περιπτώσεις των κακοπροαίρετων τραυματισμών. Από τη στιγμή που οι πολεμικές τέχνες απευθύνονται –ως υπηρεσία– σε όλο το κοινωνικό σύνολο, είναι αναπόφευκτο στους χώρους των πολεμικών τεχνών να συναντά κανείς και φαινόμενα κοινωνικής ή ψυχολογικής παθογένειας, δηλαδή ανθρώπους που θέλουν να βλάψουν τον συνασκούμενό τους για διάφορους λόγους. Καθώς η εύκολη κοινωνιολογία και η ψυχολογία δεν είναι ούτε το φόρτε μας, ούτε το αντικείμενο αυτού του άρθρου, δεν θα επεκταθούμε στο γιατί οι άνθρωποι αυτοί κάνουν αυτό που κάνουν, αν και θα προτείνουμε σε όσους ενδιαφέρονται το βιβλίο μας «Ο Μύθος του Σοφού Πολεμιστή», του Αμερικανού δασκάλου πολεμικών τεχνών και ψυχολόγου Έλις Άμντουρ. Θα αρκεστούμε στο πώς αντιμετωπίζει κανείς μια τέτοια κατάσταση.
Με μια λέξη: εξωστρέφεια. Δείξτε στο άτομο που σας τραυμάτισε ότι καταλάβατε τι έκανε και γιατί. Ενημερώστε εκείνη τη στιγμή τον εκπαιδευτή ή τους παλαιότερους ασκούμενους. Θέστε θέμα και αναγκάστε το άτομο να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της πράξης του. Και με αυτά δεν εννοούμε να φωνάξετε την αστυνομία ή να αρχίσετε να απειλείτε θεούς και δαίμονες με τον δικηγόρο σας κ.λπ. Μια πολιτισμένη κουβέντα σε χαμηλούς τόνους είναι το καλύτερο μέσον για να αποφύγετε την επανάληψη του περιστατικού και για να προστατέψετε άλλους που είναι σαν κι εσάς –ή που θα είναι σε έναν μήνα ή έναν χρόνο.
Τι συμβαίνει αν ο τραυματισμός προέρχεται από τον ίδιο τον εκπαιδευτή; Και πάλι μια λέξη: φύγετε. Το πιθανότερο είναι ότι ο λόγος που έχει οδηγήσει τον άνθρωπο αυτόν να συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει επηρεάσει όλη τη μικρό-κοινωνία της σχολής και μάλλον εδώ δεν μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, καλόν θα ήτο φεύγοντας να εξηγήσετε (πάντα με ήπιο τόνο) στον εκπαιδευτή γιατί φεύγετε· αποφεύγετε έτσι παρεξηγήσεις που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλλον. Και βεβαίως, μην παραλείψετε να ενημερώσετε γνωστούς και φίλους που ενδιαφέρονται για τη συγκεκριμένη σχολή ότι εκεί υπάρχει το συγκεκριμένο πρόβλημα. Αν πρόκειται να αλλάξει κάτι δυσάρεστο, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αλλάξει.
| Κένπο - Εντ Πάρκερ Κένπο Καράτε Σύγχρονο σύστημα δημιουργημένο στη δεκαετία του '60 από τον Αμερικανό Εντ Πάρκερ. Πρόκειται για μια εκλεκτική τέχνη που συνδυάζει στοιχεία από κινέζικα και ιαπωνικά πυγμαχικά συστήματα (χρήση χεριών, ποδιών και ανατροπών) με μια λογική «επιστημονικής συμπλοκής στον δρόμο». Ο λόγος που την αναφέρουμε ξεχωριστά είναι επειδή δημιούργησε σχολή για τη δημιουργία εκατοντάδων παρόμοιων συστημάτων κυρίως στις Η.Π.Α. |
| Κορεάτικες Πολεμικές Τέχνες Μια ολόκληρη οικογένεια από τέχνες τύπου καράτε οι οποίες ωστόσο δίνουν μεγάλη έμφαση στη χρήση των ποδιών. Η πιο διαδεδομένη είναι το Τάε Κβον Ντο, το οποίο είναι και Ολυμπιακό Αγώνισμα, όμως υπάρχουν ακόμα το Χαπκίντο (μια παραλλαγή του Αϊκίντο), το Τανγκ Σου Ντο και τα πιο σύγχρονα Τσόι Κουάνγκ Ντο και Χουάλ Μου Ντο. |
Περί πόνου και «comfort zone»
Δεν τρελαινόμαστε με τον όρο και πολύ περισσότερο με τον ελληνικό του αντίστοιχο: ζώνη άνεσης. Ωστόσο, η εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες σχετίζεται άμεσα με αυτό και ειδικά έχοντας αναφέρει αμέσως παραπάνω το θέμα των τραυματισμών, θα πρέπει να συζητήσουμε και τον αντίποδά τους. Μια από τις δευτερεύουσες (για πολλούς –για εμας, από τις πρωτεύουσες) ωφέλειες των πολεμικών τεχνών, είναι να μας βγάλουν από τη «ζώνη άνεσής» μας. Εν ολίγοις, να μας κάνουν να αισθανθούμε άβολα, καθώς εκεί ακριβώς βρίσκονται οι φοβίες, οι ανασφάλειες και τα άγχη μας. Κατά μιαν έννοια, αυτό ισχύει για κάθε μορφή γυμναστικής, όμως στις πιο συνηθισμένες από αυτές (στίβος, κολύμπι, γυμναστήρια fitness κ.λπ.), δοκιμάζεται κυρίως η «ζώνη άνεσής» μας ως προς τα σωματικά όρια· στις πολεμικές τέχνες δοκιμάζονται (ίσως περισσότερο) τα ψυχολογικά.
Δεν τρελαινόμαστε με τον όρο και πολύ περισσότερο με τον ελληνικό του αντίστοιχο: ζώνη άνεσης. Ωστόσο, η εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες σχετίζεται άμεσα με αυτό και ειδικά έχοντας αναφέρει αμέσως παραπάνω το θέμα των τραυματισμών, θα πρέπει να συζητήσουμε και τον αντίποδά τους. Μια από τις δευτερεύουσες (για πολλούς –για εμας, από τις πρωτεύουσες) ωφέλειες των πολεμικών τεχνών, είναι να μας βγάλουν από τη «ζώνη άνεσής» μας. Εν ολίγοις, να μας κάνουν να αισθανθούμε άβολα, καθώς εκεί ακριβώς βρίσκονται οι φοβίες, οι ανασφάλειες και τα άγχη μας. Κατά μιαν έννοια, αυτό ισχύει για κάθε μορφή γυμναστικής, όμως στις πιο συνηθισμένες από αυτές (στίβος, κολύμπι, γυμναστήρια fitness κ.λπ.), δοκιμάζεται κυρίως η «ζώνη άνεσής» μας ως προς τα σωματικά όρια· στις πολεμικές τέχνες δοκιμάζονται (ίσως περισσότερο) τα ψυχολογικά.
Ας το δούμε λογικά. Οι πολεμικές τέχνες προέρχονται από μορφές μάχης (ή συμπλοκής ή πάλης ή...). Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που ασκούνταν σε αυτές είχαν σκοπό να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στα πλαίσια μιας βίαιης σωματικής αντιπαράθεσης, η οποία θα μπορούσε να έχει μόνο έναν νικητή. Είναι λοιπόν αναπόφευκτο, να στοχεύουν στο να εξοικειώσουν τον ασκούμενο με τον πόνο, τις αδυναμίες, τους φόβους και γενικά τα τρωτά του σημεία, ώστε να μπορέσει να τα ξεπεράσει. Παρ’ ότι σήμερα η διάσταση αυτή ισχύει κυρίως στα μαχητικά αθλήματα (τζούντο, κέντο, αγωνιστικά καράτε, τάε κβον ντο, πυγμαχία, πάλη, BJJ, ΜΜΑ κ.λπ.), ακόμα και οι πιο εσωτερικές πολεμικές τέχνες (τάι τσι τσουάν, πα κουά, αϊκίντο κ.λπ.) εμπεριέχουν τον χαρακτήρα της συμπλοκής και πολύ συχνά αναγκάζουν τον ασκούμενο να δουλέψει έξω από τα όρια που αισθάνεται ασφαλής (το comfort zone που λέγαμε).
| Το Κι (ή Τσι) και Πώς να το Αποκτήσετε Οι Κινέζοι το αποκαλούν τσι, οι Ιάπωνες κι και οι Ινδοί πράνα –πρόκειται για την ζωογόνο ενέργεια, αυτό που διαχωρίζει έναν ζωντανό οργανισμό από έναν νεκρό. Σχεδόν όλοι οι πολιτισμοί της Άπω Ανατολής πιστεύουν ότι οι μέθοδοι σωματικής εκγύμνασης (καθώς και οι θεραπευτικές πρακτικές) οφείλουν να έχουν ως στόχο τους την ανάπτυξη της ενέργειας αυτής (η οποία ούτως ή άλλως υπάρχει μέσα μας αλλά μερικές φορές δεν είναι αρκετά ισχυρή) και την καλύτερη κυκλοφορία της μέσα στο σώμα. Καίτοι όλες οι πολεμικές τέχνες αναπτύσσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το κι, ορισμένες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση σε αυτό. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι τρεις εσωτερικές κινέζικες πολεμικές τέχνες, Τάι Τσι Τσουάν, Πάκουα Τσανγκ και Χσιν Γι Τσουάν· στις τέχνες αυτές μάλιστα σχεδόν πάντοτε ένα μέρος της προπόνησης αναλώνεται στις ασκήσεις που λέγονται Τσι Κουνγκ και που δίνουν έμφαση στην αναπνοή και στις συνήθως αργές κινήσεις των μελών και του σώματος. |
| Το Κουνγκ Φου που δεν Είναι Εδώ κινδυνεύουμε να θεωρηθούμε βαθιά εικονοκλάστες, όμως το κουνγκ φου δεν υπάρχει –στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Οι, κυρίως πυγμαχικές ένοπλες/άοπλες πολεμικές τέχνες που προέρχονται από την Κίνα, κατάγονται κατά βάση (και κατά δήλωσή τους) από τον ναό Σαολίν και δεν είναι οι τρεις εσωτερικές (Τάι Τσι Τσουάν, Πάκουα Τσανγκ και Χσιν Γι Τσουάν) κανονικά λέγονται Γου Σου (ήτοι, «πολεμικές τέχνες»). Κουνγκ Φου σημαίνει την σκληρή δουλειά που έχει κάνει κάποιος για να μπορέσει να φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο στην τέχνη του και δεν περιορίζεται στις πολεμικές τέχνες. Επειδή ωστόσο το «κουνγκ φου» έχει καθιερωθεί ως χαρακτηρισμός των τεχνών αυτών, στις σελίδες που παρουσιάζουμε τα διαφορετικά στιλ, αποκαλούμε «Γου Σου» μόνο το πολυσυλλεκτικό αγωνιστικό στιλ της Κινέζικης Ομοσπονδίας Γου Σου και τα υπόλοιπα αποκαλούνται «Κουνγκ Φου», όπως το προτιμούν και εκείνοι που τα διδάσκουν. Εσείς, ωστόσο, ξέρετε καλύτερα –έτσι δεν είναι; |
Τι σημαίνει αυτό; Ότι κάποιος πόνος και κάποιος κίνδυνος είναι στα πλαίσια του αποδεκτού, από τη στιγμή που γίνεται αυστηρά ελεγχόμενα και με συγκεκριμένη πρόθεση εκ μέρους του εκπαιδευτή. Ένας στραγγαλισμός του τζούντο (που διδάσκεται σε κάπως πιο προχωρημένους και πιο μεγάλους σε ηλικία ασκούμενους) δεν φτάνει, βεβαίως, στο να αφήσει τον ασκούμενο αναίσθητο αλλά φτάνει μια στιγμή ακριβώς πριν –το ίδιο και ένα χτύπημα στο καράτε, το οποίο σταματάει μισό εκατοστό πριν βρει τον στόχο του (ή χτυπάει τον στόχο του αν ο ασκούμενος φοράει προστατευτικό εξοπλισμό). Κάποιος που ξεκινάει να ασκείται στις πολεμικές τέχνες θα πρέπει να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι αυτά είναι μέρος της εξάσκησής του και ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία θα καταφέρει να μάθει περισσότερα πράγματα για τον εαυτό του. Το ωραίο είναι ότι ακόμα και αν η τέχνη στην οποία ασκείται δεν υποστηρίζει ότι έχει ως αντικείμενο την... ψυχοψακτική, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.
Τα περί «ζώνης άνεσης» ισχύουν σε υπερθετικό βαθμό στις περιπτώσεις που διδάσκεται κανείς αυτοάμυνα, ιδιαίτερα, δε, στις περιπτώσεις των γυναικών. Στόχος κάθε σοβαρού εκπαιδευτή αυτοάμυνας είναι να φέρει τον ασκούμενο (ή την ασκούμενη) εκτός της «ζώνης άνεσής» του τόσες πολλές φορές, που πλέον θα μπορεί να ελέγχει τις αντιδράσεις του και θα καταφέρει να αμυνθεί σε περιπτώσεις που κάτι συμβεί. Καθώς ένα μέρος της πραγματικής αυτοάμυνας είναι η «ελεγχόμενη τρέλα», χάρη στην οποία ο αμυνόμενος καταφέρνει να αποκτήσει προβάδισμα έναντι του επιτιθέμενου, όσοι ενδιαφέρονται για πραγματικά μαθήματα αυτού του τύπου θα πρέπει να προετοιμαστούν για πραγματικά άγριες καταστάσεις από συναισθηματικής/ ψυχολογικής πλευράς. Μην πείτε ότι δεν σας προειδοποιήσαμε!
| Γενεαλογικά Δέντρα –ή Μήπως Θάμνοι; Γιατί στις πολεμικές τέχνες οι γενεαλογίες παίζουν σημαντικό ρόλο; Αφενός επειδή πρόκειται για παραδόσεις –και παράδοση που δεν μπορεί να ιχνηλατηθεί παραπαίει στα όρια του αυτοσχεδιασμού– και αφετέρου επειδή πρόκειται για επικίνδυνες ενασχολήσεις και η απόδειξη μιας γενεαλογικής σύνδεσης αυξάνει τις πιθανότητες να έχετε να κάνετε με κάποιον που ξέρει τι κάνει –και δη τι πρόκειται να κάνει επάνω σας! Οι ερωτήσεις περί γενεαλογίας (τι σχέση έχει ο δάσκαλος που έχετε απέναντί σας με τον ιδρυτή της τέχνης) όχι μόνο δεν προσβάλλουν αλλά τιμούν αυτόν που τις απαντάει και δείχνουν ότι αυτός που τις θέτει έχει μια αίσθηση τι του γίνεται. Καν' τε τις χωρίς φόβο, σημειώστε τις απαντήσεις και επαληθεύστε τις. |
| Πυγμαχία και Κικ Μπόξιν Αν και δεν χαρακτηρίζονται αυστηρά πολεμικές τέχνες, πρόκειται για εξαιρετικούς τρόπους γυμναστικής και για πολύ αποτελεσματικές μορφές αυτοάμυνας καθώς η αγωνιστική τους διάσταση τις κάνει να δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο τι λειτουργεί και τι όχι. Ειδικά το Κικ Μπόξιν (πυγμαχία με λακτίσματα) έχει γίνει πολύ δημοφιλές, ακόμα και σε γυμναστήρια fitness. |
Καταλήγοντας
Θα το πούμε και πάλι: Ψυχραιμία! Οι πολεμικές τέχνες είναι κάτι το ιδιαίτερο αλλά όχι τόσο ιδιαίτερο που να μην μπορείτε –αν μη τι άλλο– να το δοκιμάσετε. Αφιερώστε ένα μέρος του χρόνου σας στο σύστημα που επιλέξατε και προσπαθήστε να του επιτρέψετε να σας κατακτήσει. Είναι σαφές ότι πριν περάσουν τουλάχιστον 50-60 ώρες προπόνησης (οι οποίες, αναλόγως με τον χρόνο που διαθέτετε μπορεί να ξεπεράσουν τους τρεις μήνες) δεν θα έχετε πάρει σαφή εικόνα του τι κάνετε και του πώς λειτουργεί. Με δεδομένο ότι ακόμα και κάτι τόσο απλό, όσο η οδήγηση ενός αυτοκινήτου θέλει τουλάχιστον τόσες ώρες, είναι κρίμα να μην προσφέρετε στον εαυτό σας και στην τέχνη που αποφασίσατε να κάνετε την ίδια ευκαιρία. Η αλήθεια είναι ότι από τους ανθρώπους που ξεκινούν μια πολεμική τέχνη, μόλις ένα 10% παραμένει αρκετά ώστε να φτάσει έστω σε επίπεδο πρώτου νταν (η λεγόμενη και «μαύρη ζώνη» βλ. Μαύρη ζώνη (1) και (2)), όμως αυτό δεν σημαίνει τελικά και πολλά πράγματα. Αφενός, μπορεί εσείς να είστε μέσα σε αυτό το 10% και αφετέρου, ακόμα και αν ασχοληθείτε για μερικούς μήνες, κάτι θα σας μείνει. Ή, αν μη τι άλλο, δεν θα σας μείνει το απωθημένο.
Θα το πούμε και πάλι: Ψυχραιμία! Οι πολεμικές τέχνες είναι κάτι το ιδιαίτερο αλλά όχι τόσο ιδιαίτερο που να μην μπορείτε –αν μη τι άλλο– να το δοκιμάσετε. Αφιερώστε ένα μέρος του χρόνου σας στο σύστημα που επιλέξατε και προσπαθήστε να του επιτρέψετε να σας κατακτήσει. Είναι σαφές ότι πριν περάσουν τουλάχιστον 50-60 ώρες προπόνησης (οι οποίες, αναλόγως με τον χρόνο που διαθέτετε μπορεί να ξεπεράσουν τους τρεις μήνες) δεν θα έχετε πάρει σαφή εικόνα του τι κάνετε και του πώς λειτουργεί. Με δεδομένο ότι ακόμα και κάτι τόσο απλό, όσο η οδήγηση ενός αυτοκινήτου θέλει τουλάχιστον τόσες ώρες, είναι κρίμα να μην προσφέρετε στον εαυτό σας και στην τέχνη που αποφασίσατε να κάνετε την ίδια ευκαιρία. Η αλήθεια είναι ότι από τους ανθρώπους που ξεκινούν μια πολεμική τέχνη, μόλις ένα 10% παραμένει αρκετά ώστε να φτάσει έστω σε επίπεδο πρώτου νταν (η λεγόμενη και «μαύρη ζώνη» βλ. Μαύρη ζώνη (1) και (2)), όμως αυτό δεν σημαίνει τελικά και πολλά πράγματα. Αφενός, μπορεί εσείς να είστε μέσα σε αυτό το 10% και αφετέρου, ακόμα και αν ασχοληθείτε για μερικούς μήνες, κάτι θα σας μείνει. Ή, αν μη τι άλλο, δεν θα σας μείνει το απωθημένο.
αναδημοσίευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου