 Η Ισπανική σχολή ξιφασκίας ‘ La Destreza’ είναι από τα πιο δυσκολονόητα θέματα της ιστορίας της ξιφασκίας. Είχε αμφισβητηθεί από πολλούς δάσκαλους της τέχνης για πάνω από εκατό χρόνια σαν ‘μη αποτελεσματική’ μέθοδος μάχης. Όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Εδώ θα παρουσιάσουμε τι ακριβώς είναι η τέχνη αυτή.
Τον δέκατο έκτο αιώνα οι Ισπανοί θεωρούνταν οι καλύτεροι ξιφομάχοι στον κόσμο. Αυτό που τους χαρακτήριζε ήταν η ηρεμία τους και η γαλήνη τους την ώρα που μάχονταν για την ζωή τους. Οι μονομαχίες τους ονομάζονταν ‘χορός του θανάτου’. Ακόμα και ο εξαίρετος ξιφομάχος George Silver που ήταν ο πρόμαχος της Βρετανίας και ασκούνταν στην Ιταλική σχολή ξιφασκίας είχε αναγνωρίσει ανοικτά τη υπεροχή των ξιφομάχων της Ισπανικής σχολής μάλιστα έγραψε τα ακόλουθα σε ένα από τα συγγράμματα του : ‘…οι Ισπανοί ξιφομάχοι στέκονται όρθιοι αγέρωχα με το σώμα τους ίσιο και το χέρι που κρατά το σπαθί τεντωμένο, σημαδεύοντας το πρόσωπο ή το σώμα του αντιπάλου τους και συνέχεια κινούνται σαν να χορεύουν.’
Οι θεμελιώδες αρχές της τέχνης αυτής, είναι η γεωμετρία και η φιλοσοφία που χαρακτηρίζει την σχολή αυτή. Αυτές ακριβώς οι ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης τέχνης έχουν αφαιρεθεί από τις αίθουσες εκμαθήσεως της δυτικής ξιφασκίας ως μη αποτελεσματικές τεχνικές. Όμως αυτό που πρέπει να σκεφτούμε είναι πως οι δάσκαλοι που ασκούσαν την Ισπανική τέχνη της ξιφασκίας ήταν πολλοί μορφωμένοι ιδιαίτερα στην γεωμετρία και την αντίληψη του χώρου, ενώ ταυτόχρονα είχαν και ένα κώδικα τιμής που δύσκολα κατανοείτε από αδαείς.
Η λέξη ‘Destreza΄ δε μπορεί να μεταφρασθεί με ακρίβεια. Η πιο προσιτή μετάφραση είναι η ακόλουθη ‘υψηλό επίπεδο τεχνικής και δυνατοτήτων’. Ο Don Ηieronimo de la Carranza θεωρείτο ο πατέρας της Ισπανικής σχολής ξιφασκίας και του δόθηκε ο τίτλος"El Primer Inventor de La Sciencia de Las Armas" από τον Don Luis Pacheco de Narvaez. Ο άνθρωπος αυτός αναγράφετε με τον τίτλο αυτό, όχι μόνο από τους μαθητές του αλλά και από πολλούς άλλους δάσκαλους. Η τέχνη του ιδρυτή της σχολής αυτής πέρασε στον μαθητή του και επίσημο διάδοχό του, Narvaez.
Αυτό που πίστευαν, δάσκαλος και μαθητής, (ο Carranza και ο Narvaez) ήταν πως η επιστήμη της γεωμετρίας έπρεπε να εφαρμοστεί στην τέχνη της ξιφασκίας. Όσο παράδοξο και αν φαίνετε οι δυο αυτοί άνθρωποι αφιερώθηκαν σε αυτό τον σκοπό ,χρησιμοποιώντας την γεωμετρία κάνοντας την πολεμική τέχνη που δίδασκαν πιο εφαρμόσιμη και πιο λεπτομερές από οποιαδήποτε άλλη. Η επιστήμη ήταν γνώση, με θεωρίες και αποδείξεις, έτσι τα συνδέσανε και εξελίξανε την τέχνη τους στη θρυλική πια Destreza όπου όλο το σύστημα στηρίζονταν σε αποδείξεις ό,τι οι τεχνικές που δίδασκαν ήταν εφαρμόσιμες παντού.
Την εποχή εκείνη υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρων για τη περίοδο των κλασικών χρόνων. Η επιστήμη των μαθηματικών, ήταν το μεγαλύτερο μέρος της κλασικής σκέψης και διδάσκονταν ανοικτά σε όλη την Ισπανία για να διευρύνει τις σκέψεις των ανθρώπων. Ένα από τα πιο σημαντικά και μεθοδολικά επιτεύγματα των Ελλήνων μαθηματικών των κλασικών χρόνων ήταν η ανάπτυξη των μεθόδων της ανάλυσης και της σύνθεσης, όπου για τις μεθόδους αυτές χρησιμοποιήθηκε η Ελληνική γεωμετρία . Η ανάλυση για τους Έλληνες μαθηματικούς ήταν η διεργασία των ασκήσεων που μπορούσαν να αποδείξουν κάποια θεωρήματα κι αξιώματα και αντίστροφα. Η σύνθεση τώρα είναι ακριβώς η αντίθετη σκέψη της ανάλυσης. Αυτό τον τρόπο σκέψης υιοθέτησε ο Νarvaes χρησιμοποιώντας την φράση "conocimiento de la cosa por su causa" που σημαίνει ‘καταλαβαίνοντας την επίδραση από την αιτία’.
Και εδώ έρχεται το εύλογο ερώτημα. Τι σκοπό είχε η σπουδή και η εφαρμογή της γεωμετρίας στη ξιφασκία; Η απάντηση έρχεται από ένα βιβλίο της γεωμετρίας: ‘Η γεωμετρία του χώρου στοχεύει στη διδαχή κάποιων σημαντικών σκοπών.(1) Το πιο σημαντικό είναι η ανάπτυξη και η κατανόηση της φύσης με μαθηματική ακρίβεια,(2) καθώς και η αύξηση της αντίληψης σε μη μαθηματικές καταστάσεις, κοντολογίς με την(3) ανάπτυξη μαθηματικών θεωρημάτων, με αριθμητική και αλγεβρική νοοτροπία μπορούμε να κατανοήσουμε τον χώρο γύρο μας, αλλά και της τέχνης που εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή.’
Μελετώντας τη παραπάνω παράγραφο της απάντησης, ο ασκούμενος στη τέχνη αυτή, μαθαίνει μέσω των μαθηματικών να αναλύει αυτόματα την κάθε κατάσταση μάχης και να δρα όχι από ένστικτο αλλά με την λογική. Η γεωμετρία με την σειρά της εκπαιδεύει τον ασκούμενο ξιφομάχο να σκέφτεται, λογικά, μεθοδικά και το πιο σημαντικό από όλα, να μην παρασύρετε από τα συναισθήματα του. Όλα αυτά έχουν το αποτέλεσμα ο ξιφομάχος να δρα με μεγάλη ηρεμία σε οποία κατάσταση και αν βρίσκεται καλλιεργώντας έτσι το αυτοέλεγχο του.
Συνδέοντας την γεωμετρία με την ξιφασκία στη ‘La Destreza’ ο Don Luis Pacheco de Narvaez επέμενε πως οι γεωμετρικές αποδείξεις κάνουν το πνεύμα του ξιφομάχου να ‘βλέπει’ πως η τοποθέτηση του σώματος, του χεριού και του ξίφους είναι πιο αποτελεσματικά στη τοποθέτηση του σώματος, του χεριού και του σπαθιού του κάθε αντιπάλου που χει μπροστά του. Οι αποδείξεις χρησιμεύουν, με τι κινησιολογία μπορεί ο ασκούμενος της ‘La Destreza’ να νικήσει τον αντίπαλο του, με εξαιρετική τεχνική, ακρίβεια και οικονομία κινήσεων . Η πρωτοτυπία της τέχνης αυτής στο δυτικό τρόπο της μάχης είναι ότι η στάση, η επίθεση και η άμυνα, στηρίζεται στην κυκλική κινησιολογία. Όλη η μάχη γίνετε σε ένα φανταστικό κύκλο που υπάρχει στο έδαφος. Σύμφωνα με τον Girard Thibault στο εγχειρίδιο του Academie de l'Espee (1628), η διάμετρο του κύκλου ορίζετε από το μήκος του ξιφομάχου στεκούμενος όρθιος με τα πόδια του κολλημένα το ένα στο άλλο και έχοντας το χέρι σε ευθεία γραμμή με τα ακροδάκτυλα του, πάνω από το κεφάλι του. Η απόσταση από το έδαφος μέχρι τα ακροδάκτυλα του ξιφομάχου είναι η διάμετρο του κύκλου. Σύμφωνα με τους Carranza και Narvaez ο "Diestro" (ξιφομάχος) έχει μια δεξιά στάση στο προφίλ με τα πόδια του κολλημένα αλλά το δεξί πόδι (αν είναι δεξιόχειρας) βλέπει τον αντίπαλο του. Το χέρι κρατείτε τεντωμένο στο ύψος του ώμου του ξιφομάχου και η λεπίδα βρίσκεται σε παράλληλη θέση με το έδαφος, ενώ η αιχμή του ξίφους βλέπει προφανώς τον αντίπαλο. Αυτό ακριβώς οριοθετεί την περίμετρο του νοητού κύκλου.
Πολλοί ερευνητές οπλομαχίας της εποχής μας, έπεσαν στο λάθος να νομίζουν ότι ο ξιφομάχος κάθονταν ακίνητος προσπαθώντας να ξιφομαχήσει μέσα στον κύκλο αυτό. Στη πραγματικότητα ο νοητός κύκλος μετακινείτε με επίκεντρο το ξιφομάχο. Τουναντίον, ο ξιφομάχος μάχονταν με μεγάλη εκρηκτικότητα μέσα σε αυτό τον νοητό κύκλο. Αυτό που πρέπει να καταλάβει ο ερευνητής είναι πως η στάση που περιέγραψα προηγούμενος είναι η πρώτη στάση φύλαξης του συστήματος αυτού.
Αντίθετα με άλλα συστήματα ξιφασκίας η ‘La Destreza’ στηρίζεται στη κινησιολογία της, πιο πολύ, και λιγότερο στη τεχνική στο ξίφος. Κοντολογίς το ξίφος θεωρείται ‘μέλος’ του σώματος και προέκταση του χεριού που το κρατά, έτσι με την σωστή τοποθέτηση του, και την ορθή κίνηση του σώματος, ο ξιφομάχος κερδίζει την πολυπόθητη νίκη. Η κάθε (treta) τεχνική στη ‘La Destreza’ είναι ένας συνδυασμός κινήσεων που συνθέτουν την εκάστοτε τεχνική. Όπως στο χορό ο χορευτής μαθαίνει να χορεύει βήμα βήμα και μετά έχουμε ένα ολοκληρωμένο θέμα, έτσι και στη ‘La Destreza’ οι συνδυασμοί των κινήσεων συνθέτουν μια τεχνική (treta).
Έτσι η σχολή αυτή έρχεται σε πλήρες αντίθεση με την Ιταλική σχολή ξιφασκίας που επικεντρώνονται στης καλές στάσεις και λεπτομερών τεχνικών, που έχουν σαν βάση την ευθεία, κι από αυτές τις στάσεις φυλάξεως ο ξιφομάχος μπορεί να επιτεθεί ή να αμυνθεί. Ο ξιφομάχος άλλαζε στάσεις φύλαξης όπως και ο αντίπαλος του μέχρι να βρει μια ευκαιρία και μπορέσει να επιτεθεί με ένα καθαρό ευθείο κτύπημα χαλώντας το ρυθμό του αντιπάλου του (tempo) ή μικραίνοντας την απόσταση με μισά βήματα, ή ακόμα καλύτερα χρησιμοποιώντας το stesso tempo όπου η άμυνα και επίθεση γίνετε σε ένα χρόνο(κάτι που είναι πολύ δύσκολο) . Αντίθετα η ‘La Destreza’ έχει μόνο μια στάση φύλαξης! Που στη πραγματικότητα είναι μια αμυντική στάση. Μια στάση που κρατά τον αντίπαλο μακριά με την αιχμή του ξίφους προτεινόμενη πάντα προς αυτόν. Αυτό προκαλεί ένα μεγάλο πρόβλημα στον αντίπαλο διότι θα πρέπει να βγάλει εκτός γραμμής τον αμυνόμενο για εκδηλώσει μια επίθεση πάνω του. Κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο. Εδώ είναι η μεγάλη διαφορά με τις Ιταλικές σχολές ξιφασκίας οι οποίες απέκρουαν και αντεπιτίθονταν. Στη ‘La Destreza’ αν ο ξιφομάχος δεκτή μια επίθεση μετακινείτε έξω από την γραμμή επίθεσης του αντιπάλου και επιτίθεται πλάγια (όπως κάνουν οι ταυρομάχοι. Ο ταύρος επιτίθεται σε ευθεία και ο ταυρομάχος φεύγει κυκλικά και χτυπά).
Άλλη διαφορά με τις Ιταλικές σχολές και τη σχολή της ‘La Destreza’ είναι η οικονομία κινήσεων της δεύτερης. Στις Ιταλικές σχολές οι τεχνικές θλαστικών και νηκτικών ξιφισμών οριοθετούνται από την κατεύθυνση που ταξιδεύει το ξίφος όπως οι διαγώνιοι ξιφισμοί (squalembrato), οι χαμηλοί ξιφισμοί (fendente), οι νύξεις (imbrocatta), και οι ψηλές νύξεις (stocatta). Στη
‘La Destreza’ οι θλαστικοί ξιφισμοί οριοθετούνται από τον τύπο της κινήσεως που εκτελείτε από τον ξιφομάχο και όχι από την κατεύθυνση που ταξιδεύει η λεπίδα. Αυτές έρχονται από τον ώμο (arrebatar), από το αγκώνα (medio tajo), και τον καρπό (mandoble). Οι νύξεις (estocadas) δεν επιτρέπονται. Αντίθετα εκτελούνται ανάλογα με το που βρίσκεται το σώμα του ξιφομάχου και το ξίφος του σε όλες τις γωνίες!
Οι Ισπανοί ξιφομάχοι επιτίθοντε και αμύνονται ενώ μετακινούνται γύρο από έναν νοητό κύκλο προσπαθώντας να βρουν ένα άνοιγμα στο αντίπαλο τους, αλλάζοντας τον ρυθμό ή την απόσταση. Έτσι επιτίθωντε και αμύνονται με πλάγιους ή σταυρωτούς βηματισμούς και ποτέ δεν επιτίθωντε ή βηματίζουν σε ευθεία. Όλες οι επιθέσεις, είτε είναι θλαστικές ή σπανιότερα νηκτικές εκτελούνται πάντα υπό γωνία με γραμμή άξονα την λεπίδα του αντιπάλου (από την μια πλευρά ή την άλλη). Έτσι είναι πάρα πολύ δύσκολο ο αντίπαλος ξιφομάχος να προβλέψει την επόμενη κίνηση. Αντίθετα μετακινείτε, ανάλογα με τι επίθεση εκδηλώνει ο επιτιθόμενος και τοποθετείτε σωστά στο χώρο για να αντιμετωπίσει τον ξιφισμό του αντιπάλου. Αυτή η μετακίνηση έχει βάση στους ιδιαίτερους και πρωτότυπους βηματισμούς που χαρακτηρίζει την ‘La Destreza’, χρησιμοποιώντας τον χώρο με μαθηματική ακρίβεια και μεγάλη λεπτομέρεια. Έτσι χρησιμοποιώντας τους βηματισμούς προσπαθεί ο ξιφομάχος να βρει την σωστή γωνία για να εκτελέσει την επίθεση ή την αντεπίθεση του. Συνεπώς καταλαβαίνουμε ότι ο ασκούμενος στην ‘La Destreza’ όντως εκτελεί τις κινήσεις του με βάση την γεωμετρία μιας και δεν είναι μόνο οι βηματισμοί και η εύρεση της γωνίας, αλλά και η ορθή τοποθέτηση του ξίφους. Αυτή η τοποθέτηση ονομάζετε "atajo". Για να επιτευχθεί αυτό όμως, πρέπει μετά από πολύ εξάσκηση ο ξιφομάχος να ‘νιώσει’ το ξίφος σαν μέρος του σώματος του και να ναι χαλαρός, αυτό οι Ισπανοί δάσκαλοι ξιφασκίας το ονομάζουν "tacto". Αν ο ξιφομάχος το κατανοήσει, τότε μια απλή επαφή με το ξίφος του αντιπάλου θα μπορεί να νιώσει με ακρίβεια την δύναμη, αλλά και το αδύνατο σημείο του αντιπάλου του, καθώς και το πόσο σφικτός ή χαλαρός είναι (η ίδια τεχνική συναντάτε και στις εξαιρετικές Γαλλικές σχολές ξιφασκίας και ονομάζετε "Sentiment du Fer"). Για να επιτευχθεί με επιτυχία η τεχνική αυτή, θα πρέπει ο ξιφομάχος να τοποθετήσει το ξίφος στη λεπίδα του αντιπάλου στη σωστή θέση η οποία ενώ αυτός θα βρει τον επιθυμητό στόχο, ο αντίπαλος θα βρεθεί εκτός γραμμής ξιφισμού. Όπως καταλαβαίνουμε αυτός που γνωρίζει καλά τις γωνίες επιθέσεως και τους σωστούς βηματισμούς πάνω στον νοητό κύκλο της τέχνης αυτής, γνωρίζει ένα μεγάλο μυστικό της ‘La Destreza’.
Όταν κάποιος ασκείται σε κάποιο σύστημα ξιφασκίας, πρέπει να χει στο νου του ότι πρέπει να αναπτύσσεται η τεχνική του με βάση την λογική, με σύνεση και υπομονή. Μαζί με την σωματική του εξάσκηση θα πρέπει να εξασκεί και το νου του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας για νίκη. Έτσι αν ο ασκούμενος καταφέρει να δαμάσει τα συναισθήματα του τότε έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα.. Ένα δεύτερο βήμα είναι ότι ο ξιφομάχος δε θα δρα ενστικτωδώς αλλά με μεγάλη ακρίβεια και τεχνική (κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Φαντασθείτε ότι, αν ένας ξιφομάχος σε κάθε νηκτική επίθεση του αντιπάλου του αποκρούει με τετάρτη άμυνα ενστικτωδώς. Τότε ο επιτιθώμενος εύκολα μπορεί να τον νικήσει με μια απλή διάζευξη και εμπρόσθιο βηματισμό).
Η ‘La Destreza’ είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα με πολλά επίπεδα.. Η σχολή αυτή ξιφασκίας έχει τις βάσεις της στη επιστήμη της γεωμετρίας, στη τέχνη, στην εμπειρία, στη φιλοσοφία κι στη πνευματικότητα. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να καλλιεργήσει ο ασκούμενος στη τέχνη αυτή, αλλιώς θα χάσει την έννοια της. Από τα παραπάνω στοιχεία, τα πιο θεμελιώδη είναι η γεωμετρία και η φιλοσοφία, που κάνουν τον ασκούμενο στη ‘La Destreza’ έναν ψυχρό και επιδέξιο ξιφομάχο, με βάση την λογική. Αυτό αποδεικνύετε από διάφορα συγγράμματα ξιφομάχων που ανάφεραν ό,τι για τριακόσια χρόνια οι ξιφομάχοι αυτοί, ήταν οι πιο επιδέξιοι σε όλη την Ευρώπη. Έπνεαν φόβο μόνο που δήλωναν ότι ανήκαν στη σχόλη αυτή.
Βιβλιογραφία
1. Clagett, Marshall. Greek Science in Antiquity. Barnes & Noble Books, 1994.
2. Capo Ferro, Ridolfo. Gran Simulacro.... Sienna, 1610.
3. Carranza, Don Jeronimo. De la Filosofia de las Armas.... Seville, 1569 -1582.
4. Fabris, Salvator. De lo Schermo, overo scienza d'arme.... Copenhagen, 1606.
5. Marozzo, Achille. Opera Nova. Venice, 1550.
6. Narvaez, Don Luis Pacheco de. Libro de las Grandezas de la Espada.... Madrid, 1600.
7. Schacht, John F. and Mclennan, Roderick C. Plane Geometry. Henry Holt and Comapny, Inc., 1957.
8. Thibault, Girard. Academie de l'Espee.... Leyden, 1628.
9. Viggiani, Angelo. Lo Schermo. Venice, 1575.
10.Craig Turner & Tony Soper, Methods and Practices of Elizabethan Swordplay (Carbondale , IL : Southern Illinois University Press)1990
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου