Η Yagli gures δηλαδή η πάλη με λάδι ή κισπέτια όπως λέγονται στην Ελλάδα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα στην Τουρκία. Είναι ένα είδος ελληνορωμαϊκής και ελεύθερης πάλης όπου οι παλαιστές (πεχλιβάνηδες)παλεύουν λαδωμένοι, φορώντας στενά, κοντά, δερμάτινα παντελόνια, από δέρμα βουβαλιού βάρους περίπου 13 κιλών που ονομάζονται Kispet (κισπέτια ή κιουσπέτια). Αγώνες γίνονται σε όλη την Τουρκία αλλά το πιο διάσημο και πιο σημαντικό τουρνουά διεξάγεται στην Αδριανούποληκάθε χρόνο, τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου. Το 2011 θα διεξαχθεί μεταξύ 20 και 26 Ιουνίου η 650η διοργάνωση.Είναι ένα μεγάλο πανηγύρι με νταούλια και ζουρνάδες και εορτασμούς που συνεχίζουν μέχρι το πρωί. Το πιο δημοφιλές φαγητό είναι συνήθως το ψητό αρνί.
Η ιστορία των αγώνων της πάλης με λάδι ανάγεται στηνΠερσική εποχή, μια περίοδο που αρχίζει από το 1065 π.Χ. σύμφωνα με το επικό ποίημα Shahnameh (βιβλίο των βασιλέων) του Φιρντουσί. Ο θρυλικός παλαιστής αυτής της εποχής ήταν ο Rostam, που συνεχώς έσωζε τη χώρα του από τις δυνάμεις του κακού.
Ο όρος Πεχλιβάνης (Pehlivan) για ένα παλαιστή χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην περίοδο των Πάρθων του Ιράν (238 π.Χ. - 224 μ.Χ.). Από αυτή την περίοδο μπορούμε να ανιχνεύσουμε τους βασικούς κανόνες της πάλης που μεταφέρθηκε στη Μικρά Ασία κατά την περίοδο της Τουρκικής διείσδυσης και η πνευματικότητα και η φιλοσοφία έγινε μέρος του φυσικού ενδύματος του Πεχλιβάνη. Η τουρκική πάλη με λάδι καθιερώθηκε ως άθλημα από μόνο του κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας του Οθωμανού σουλτάνου Ορχάν Γκαζή για την κατάληψη της Θράκης. Αυτή την εποχή ο σουλτάνος, ο αδελφός τουΣουλεϊμάν Πασάς και 40 πολεμιστές κατέλαβαν φρούρια στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται το τριεθνές (ελληνικά, τουρκικά, βουλγαρικά σύνορα). Στον τόπο που στρατοπέδευσαν άρχισαν την πάλη για διασκέδαση. Δύο από αυτούς πάλεψαν για ώρες, αλλά δεν κατάφερε κανείς να κερδίσει. Ο Σουλεϊμάν Πασάςυποσχέθηκε στο νικητή ένα δερμάτινο παντελόνι (kispet), αν θα συνέχιζαν τον αγώνα τους κατά τη διάρκεια της ετήσιας γιορτής της Άνοιξης (6 του Μάη), στο Αχίρκιοϊ. Αυτοί πάλεψαν από το πρωί ως τα μεσάνυχτα, εξουθενώθηκαν και πέθαναν και οι δυο. Οι φίλοι τους, τους έθαψαν κάτω από ένα δέντρο συκιάς και έφυγαν. Όταν χρόνια μετά οι στρατιώτες επισκέφθηκαν τον τόπο της ταφής τους, παρατήρησαν ότι εκεί είχαν αναβλύσει πολλές πηγές και ονόμασαν το μέρος Kirkpinar (Σαράντα Πηγές). Με τον καιρό άρχισαν να οργανώνουν αγώνες πάλης με λάδι και το άθλημα έγινε παράδοση στην επαρχία της Αδριανούπολης. Αυτή η πόλη ήταν η πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για 91 χρόνια και είναι κάθε χρόνο ο τόπος των αγώνων. Ο νικητής των αγώνων στην Αδριανούπολη κερδίζει περίπου 100.000 δολάρια μαζί με τον τίτλο του "Πρωταθλητή της Τουρκίας". Παίρνει τον τίτλο του Αρχιπεχλιβάνη (Baspehlivan) της χρονιάς. Ο παλαιστής που παίρνει αυτό το βραβείο για τρία συνεχόμενα έτη κερδίζει μια χρυσή ζώνη βάρους 1,5 κιλού και 14 καρατίων και παράλληλα χρηματικά βραβεία. Τράπεζες, εταιρείες ή μεμονωμένα άτομα που θέλουν τη διαφήμισή τους δίνουν στους παλαιστές σαν βραβεία πολλά χρήματα. Οι διοργανωτές που είναι οι δημοτικές αρχές της Αδριανούπολης, μοιράζουν χρυσά βραβεία και μετρητά στους τρεις πρώτους και μετρητά τα "yolluk" (οδοιπορικά) σε αυτούς που δεν πήραν κανένα βραβείο για τις δαπάνες του ταξιδιού τους. Ο Αρχιπεχλιβάνης καλείται σε διάφορα πρωταθλήματα πάλης. Στην Τουρκία, η περίοδος των αγώνων με λάδι συνεχίζεται για 8 μήνες το χρόνο.Κάθε παλαιστής έχει ένα μαθητευόμενο. Ο δάσκαλος εκπαιδεύει τον μαθητευόμενο του, το τσιράκι (cirak), και του μαθαίνει την τέχνη της πάλης του λαδιού. Όταν ο δάσκαλος τελειώσει την καριέρα του και εγκαταλείψει "την αρένα των γενναίων", ο μαθητευόμενος του, συνεχίζει την παράδοση του.
Οι παλαιστές παρακολουθούν άλλα πρωταθλήματα πάλης πριν έρθουν στοKirkpinar. Οι διαιτητές γνωρίζουν από κοντά την τεχνική κατάρτιση του κάθε παλαιστή. Κατατάσσονται σε ομάδες κατά ύψος "Μπόι". Με τη ρύθμιση αυτή, το βάρος δεν είναι αποφασιστικός παράγοντας. Σε ένα παλαιστή που ζυγίζει 120 κιλά μπορεί να μην επιτραπεί να παλέψει στην κορυφαία "bas" κατηγορία. Για να παλέψει σε αυτή την κατηγορία, κάποιος, πρέπει να έχει ένα τελικό στην προηγούμενη κατηγορία "bas alti". Σ' ένα επιτυχημένο παλαιστή στα περιφερειακά πρωταθλήματα, μπορεί να επιτραπεί η συμμετοχή στην ανώτερη κατηγορία αν έχει βρεθεί ανώτερος από τους ανταγωνιστές του.Στη συγκεκριμένη πάλη, όταν οι ώμοι του αντιπάλου ακουμπήσουν στο έδαφος, αυτός χάνει. Στην Ολυμπιακή πάλη το κράτημα από την στολή του παλαιστή θεωρείται φάουλ. Στην πάλη του λαδιού, τα περισσότερα παιχνίδια γίνονται στο πανταλόνι, το κισπέτι. Οι παλαιστές προσπαθούν να περάσουν τα χέρια τους μέσα από το κισπέτι των αντιπάλων τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε ένα σφιχτοδεμένο κισπέτι, δεν είναι δυνατόν να περάσει ένα χέρι ή ο βραχίονας κατευθείαν. Ο Πεχλιβάνης που θα κατορθώσει να βάλει το χέρι του μέσα στο κισπέτι του αντιπάλου του, μπορεί να τον ελέγξει καλύτερα και να τον κρατήσει από το κατώτερο άκρο του παντελονιού του, τον πατζά και έτσι μπορεί να τον νικήσει με την λαβή που ονομάζεται "paça kazık". Ένας νεότερος παλαιστής νικώντας ένα παλαιότερο θα του φιλήσει το χέρι.
Μέχρι το 1975, δεν υπήρχε χρονικό όριο για την πάλη στο Κίρκ Πινάρ. Οι Πεχλιβάνηδες θα πάλευαν μερικές φορές μια, μερικές φορές δύο μέρες, έως ότου αναδειχτεί κάποιος νικητής. Οι αγώνες συνεχιζόταν από τις εννέα το πρωί μέχρι το σούρουπο και αυτοί που δεν μπορούσαν να νικήσουν ο ένας τον άλλον, συνέχιζαν την επόμενη μέρα. Μετά το 1975, η πάλη περιορίστηκε σε 40 λεπτά στην κατηγορία του baspehlivan (Αρχιπεχλιβάνη). Εάν δεν υπάρχει νικητής στα 40 λεπτά, οι πεχλιβάνηδες παλεύουν για 7 ακόμη λεπτά με καταμέτρηση του σκορ. Ο Πεχλιβάνης που θα μπορέσει να κερδίσει πόντους σε αυτό το 7λεπτο είναι και ο νικητής. Σε άλλες κατηγορίες, ο χρόνος της πάλης περιορίζεται στα 30 λεπτά. Εάν δεν υπάρχει νικητής μετά από τα 7 λεπτά αυτής της πάλης σκοραρίσματος, στη συνέχεια, στο τελικό στάδιο ο πρώτος Πεχλιβάνης που θα πάρει ένα σημείο (ονομάζεται "χρυσό σημείο") είναι και νικητής.
Το 1999 εισήχθη στους αγώνες του Κίρκ Πινάρ ο έλεγχος ντόπινγκ.
Οι τελικοί αγώνες διεξάγονται την 3η ημέρα και έρχεται για να τους παρακολουθήσει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Το έπαθλο του Αρχιπελχιβάνη δίνεται από τον Πρόεδρο, τον αγά (χορηγό), και το δήμαρχο. Το 2007 και το 2008, νικητής των αγώνων ήταν ο Ρετζέπ Καρά κι έτσι έγινε Αρχιπεχλιβάνης. Όμως, το 2009 και το 2010 ο Μεχμέτ Γιεσίλ από την Αττάλειανίκησε τον Ρετζέπ Καρά και έγινε ο νέος Αρχιπεχλιβάνης.Λίγο πριν τον τελικό, ο δήμος διοργανώνει μια δημοπρασία. Οι προσφορές τοποθετούνται σε ένα κριάρι. Αυτός που δίνει την υψηλότερη προσφορά γίνεται ο αγάς ο πρώτος χορηγός των αγώνων του επόμενου έτους. Αυτός καλωσορίζει τους επισκέπτες, διοργανώνει τις δεξιώσεις και τις εκδηλώσεις. Επίσης, δίνει τα μετάλλια στους νικητές των διαφόρων κατηγοριών. Στην Αδριανούπολη είναι σε θέση να σταματήσει τον αγώνα, να αποχαρακτηρίσει παλαιστές αν είναι αναγκαίο και ακόμη και να ακυρώσει όλους τους αγώνες. Ένας επιχειρηματίας από την Τραπεζούντα, ο κ. Σεϋφεττίν Σελίμ, που κατέβαλε περίπου 160.000 ευρώ ως τη μεγαλύτερη προσφορά έγινε ο "Αγάς" του Κίρκ Πινάρ το 2011, όπως και κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών. Ο "αγάς όλων των αγάδων", σημαίνει ο "σουλτάνος" της χώρας.
Μερικοί από τους μεγάλους παλαιστές ήταν οι:
Ιμπραήμ Καβάσογλου ο Μέγας, ο Σαμνταντζίμπασι Καρά Ίμπο και ο Άλικο που ήταν αρχιπαλαιστές του Οθωμανού Σουλτάνου Αμπτουλαζίζ. Ο Άλικο εγκαινίασε ένα αδιάσπαστο ρεκόρ με το να είναι Αρχιπεχλιβάνης στο Κιρκπινάρ για 27 χρόνια. Ο Σουλτάνος πήρε τους Καβάσογλου και Σαμνταντζίμπασι στο ταξίδι του στην Γαλλία και την Αγγλία. ΟιΓιουσούφ ο μέγας, Κουρτντελερί, Ανταλί, ο Μικρός Γιουσούφ (Χουσεΐν) και ο Ντομπρουτζαλί Γιουσούφ Μαχμούτπάλεψαν σε Ευρώπη και Αμερική και έγιναν γνωστοί σ' όλο τον κόσμο. Ένας άλλος παλαιστής, ο Καρά Αχμέτ πήρε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή το 1899 στο Παρίσι.
Ιμπραήμ Καβάσογλου ο Μέγας, ο Σαμνταντζίμπασι Καρά Ίμπο και ο Άλικο που ήταν αρχιπαλαιστές του Οθωμανού Σουλτάνου Αμπτουλαζίζ. Ο Άλικο εγκαινίασε ένα αδιάσπαστο ρεκόρ με το να είναι Αρχιπεχλιβάνης στο Κιρκπινάρ για 27 χρόνια. Ο Σουλτάνος πήρε τους Καβάσογλου και Σαμνταντζίμπασι στο ταξίδι του στην Γαλλία και την Αγγλία. ΟιΓιουσούφ ο μέγας, Κουρτντελερί, Ανταλί, ο Μικρός Γιουσούφ (Χουσεΐν) και ο Ντομπρουτζαλί Γιουσούφ Μαχμούτπάλεψαν σε Ευρώπη και Αμερική και έγιναν γνωστοί σ' όλο τον κόσμο. Ένας άλλος παλαιστής, ο Καρά Αχμέτ πήρε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή το 1899 στο Παρίσι.
Γιατί αλείφονται με λάδι;
Η επάλειψη με ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα για την προστασία από τα κουνούπια. Αυτό το εφάρμοσαν αργότερα και οι Τούρκοι και άρχισαν να παλεύουν με τα σώματά τους λαδωμένα, και ένα νέο στυλ πάλης αναδείχτηκε από αυτές τις συνθήκες, η πάλη με λάδι.
Η επάλειψη με ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα για την προστασία από τα κουνούπια. Αυτό το εφάρμοσαν αργότερα και οι Τούρκοι και άρχισαν να παλεύουν με τα σώματά τους λαδωμένα, και ένα νέο στυλ πάλης αναδείχτηκε από αυτές τις συνθήκες, η πάλη με λάδι.
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οι παλαιστές είχαν ανατραφεί σε θρησκευτικά περιβάλλοντα τους "Τεκέδες" για επτακόσια χρόνια και γι' αυτό η πάλη έχει και μια μεταφυσική πλευρά. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο από ύλη αλλά είναι ταυτόχρονα πνευματικό ον. Έτσι, η πάλη χωρίς την πνευματική σχέση θεωρείται ότι είναι επιβλαβής για τη βελτίωση του ανθρώπινου χαρακτήρα. Το αλληλολάδωμα των παλαιστών δείχνει τη σημασία της "ισορροπίας" σε τέτοιες διοργανώσεις.
Πανηγύρια πάλης με λάδι διοργανώνονται σήμερα και στην Ελλάδα στους νομούς Ροδόπης-Έβρου και Σερρών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου