Πυγμαχία=εγκεφαλική βλάβη;

Το παρόν άρθρο αποτελεί κριτική ενός νέου βιβλίου στο χώρο της ιατρικής της πυγμαχίας αλλά ταυτόχρονα ένα μήνυμα προς εσάς τους αναγνώστες που πιθανόν να διαβάσετε στο μέλλον ανάλογες δημοσιεύσεις. Το εν λόγο βιβλίο εκδόθηκε το 2004, ονομάζεται «Boxing Medicine» και ο συγγραφέας ονομάζεται «Friedreich Unterharnscheidt». Το παρόν αποτελεί το νεότερο ιατρικό βιβλίο στο χώρο απ’ όσο γνωρίζω. Ο Unterharnscheidt είναι νευρολόγος-νευροπαθολόγος του US Board που αφοσίωσε τη ζωή του μελετώντας πυγμάχους. Χρειάστηκε πάνω από 40 χρόνια κλινικής εμπειρίας για να ολοκληρώσει αυτό το βιβλίο. Ο παρόν συγγραφέας έχει το μοναδικό προνόμιο στο χώρο να γράφει και να διαβάζει σχετικά συγγράμματα στα Αγγλικά αλλά και στα Γερμανικά, ενδυναμώνοντας έτσι τη συγγραφική του ευελιξία. Εύκολα λοιπόν μπορεί κανείς να αναλογιστει το βάρος των πληροφοριών που εκδίδονται σε αυτό το σύγχρονο βιβλίο. Ο Unterharnscheidt εξηγεί χαρακτηριστικά ότι η «πυγμαχία» είναι κάτι περισσότερο από το να γροθοκοπιουνται δυο τυπάκια της γειτονιάς. Γιατί άραγε μια γροθιά στο στομάχι είναι το ίδιο αποτελεσματική πάνω στο ring με μια γροθιά στο σαγόνι? Αυτά και πολλά αλλά ερωτήματα απαντώνται σε αυτό το μοναδικό σύγγραμμα 800 σελίδων. Για αυτό και αποτελεί ένα πολύ καλό σημείο αναφοράς σε όλους εκείνους που ασχολούνται επαγγελματικά με τη πυγμαχία και το kick boxing. Δεν είναι όμως η πρόθεση μου να διαφημίσω ένα βιβλίο από το οποίο το παραμικρό κέρδος έχω, αλλά να κατακρίνω σημαντικές παραλείψεις που αν μη τι άλλο μόνο ενθαρρυντικά μηνύματα δε δίνουν σε όσους ασχολούνται με τα δυναμικά σπορ πλήρους επαφής. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα κάθε βιβλίου που γράφεται από ένα μοναδικό συγγραφέα είναι η προκατάληψη. Βασικα ο συγγραφές δεν αναφέρει καθόλου επιστημονικές ανακοινώσεις των τελευταίων 7 ετών. Σχετικά με την αιώνια διαφωνία για το αν τελικά η πυγμαχία οδηγεί σε χρόνια εγκεφαλική δυσλειτουργία, ο Unterharnscheidt αναφέρει μόνο τη δουλεία το Barry Jordan (1996). Παραλείπει τις τελευταίες ανακοινώσεις ότι υπάρχει γετετική προδιάθεση σε εγκεφαλική δυσλειτουργία. Προφανώς αποτυγχάνει να σχολιάσει τις ηθικές διαστάσεις που θα είχε ο γενετικός έλεγχος σε επαγγελματίες αθλητές στο προσεχώς μέλλον. Επίσης δεν γίνεται καθόλου αναφορά σε πειράματα που μελετούν σε πυγμάχους, με απεικονιστικές μεθόδους (Μαγνητική Τομογραφία, CT Scan κλπ), εγγεφαλικες αλλοιώσεις. Αντιθέτως ένα ολόκληρο κεφαλαίο αναφέρεται σε μελέτες που χρησιμοποίησαν ΗΕΓ (Ηλεκτρο-Εγγεφαλο-Γραφημα), μια τεχνική που εδώ και πολύ καιρό έχει εγκαταλειφθεί λόγο της μικρής πρακτικής σημασίας της σε εν ενέργεια πυγμάχους. Όπως καταλαβαίνετε είναι αρκετά σοβαρές οι παραλήψεις σε αυτό το μοναδικό σύγγραμμα που οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα. Παραδείγματος χάριν, γίνονται μεμονωμένες περιγραφές σε πυγμάχους που υπέστησαν χρόνια εγκεφαλική βλάβη από την πυγμαχία. Η πιο δημοφιλής μαρτυρία είναι αυτή του Muhammad Ali, ότι δηλαδή η νόσος Parkinson’s οφείλεται στο πυγμαχικό παρελθόν του θρύλου της πυγμαχίας. Αυτές οι περιγραφές οφείλονται σε δηλώσεις των ΜΜΕ η σε διαδόσεις παραγόντων της επαγγελματικής πυγμαχίας. Οι πραγματικές ιατρικές αναφορές από τη Mayo Clinic (1980) και το Columbia-Presbyterian Medical Centre (1984) όμως αναφέρουν ξεκάθαρα ότι η νόσος του Αλί δεν σχετίζεται με τη πυγμαχία μιας και όλες οι νευροαποικονιστικες και ψυχομετρικές αναλύσεις του αποδείχτηκαν φυσιολογικές. Η παράληψη τέτοιας λεπτομέρειας σε ένα βιβλίο του βεληνεκούς του Unterharnscheidt αν μη τι άλλο απογοητεύει. Όχι μόνο σε αυτό το βιβλίο αλλά και σε άλλα επιστημονικά δημοσιεύματα αναφέρεται ότι 20-60% των χρόνιων εγκεφαλικών παθήσεων πρώην επαγγελματιών πυγμάχων οφείλεται στο αγωνιστικό τους παρελθόν. Πουθενά όμως δεν έχω δει αποτελεσματική κριτική των γραφομενων. Χαρακτηριστικά, οι περισσότερες μελέτες που αναφέρονται στο βιβλίο του Unterharnscheidt περιέχουν αθλητές που αγωνίζονταν μεταξύ 1920-1950. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ορισμένα χαρακτηριστικά της εποχής: μακροχρόνια επιβαρημένη αγωνιστική δραστηριότητα λόγο παράνομων (under the table) στοιχημάτων και έλλειψης κατάλληλου ιατρικού έλεγχου. Επίσης η οικονομική δυσχέρεια της εποχής ανάγκαζε πολλούς να αγωνίζονται περισσότερο ακόμα και όταν νευρολογικά συμπτώματα ήταν εμφανή. Κατά μέσο όρο ένας επαγγελματίας πυγμάχος είχε συνολικά μέχρι και 1200 αγώνες στην αγωνιστική του καριέρα τεχνικές διάφορες όπως συχνή χρήση γαντιών 6 oz, ανισοβαρή ζευγαρώματα και παρατεταμένοι αγώνες (20 γύροι x 2 λεπτά). Επίσης εκείνη την εποχή η αποβολή από τον αγώνα μετά από σοβαρό τραύμα στο κεφάλι δεν ήταν υποχρεωτική από τον διαιτητή πολλοί μη επιτυχημένοι πυγμάχοι της εποχής αγωνιζόντουσαν ως sparring partners η ακόμα και ως παθητικοί δεκτές μέσα στο ring για περισσότερους από 30-40 γύρους τη μέρα προκείμενου να εξασφαλίσουν ένα βασικό μισθό η πυγμαχική καριέρα στα 1930-1950 διαρκούσε 10-20 χρόνια και ξεκινούσε από τη παιδική ηλικία (Mc Crory, 2004). Εν αντίθεση με όλα τα παραπάνω, το 2004 το σωματείο πυγμαχίας και λιπών πολεμικών τεχνών στη Βικτόρια της Αυστραλίας ανακοίνωσε χαρακτηριστικά ότι λιγότερο από 3% των δηλωμένων επαγγελματιών πυγμάχων έχουν περισσότερους από 10 αγώνες στην επαγγελματική τους καριέρα. Ακόμα και ο πιο αδαής αναγνώστης μπορεί να καταλάβει από τα παραπάνω ότι από το 1950 μέχρι τις μέρες μας η τεχνική και η πολιτική της πυγμαχίας έχει αλλάξει ριζικά. Επιστρέφοντας στο καυτό ερώτημα, ο όρος “punch drunk” χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Harrison Marτland το 1928 όταν ένας παράγοντας της επαγγελματικής πυγμαχίας τον πληροφόρησε για κάποιους πρώην επαγγελματίες αθλητές που παρουσίαζαν σημάδια πνευματικού αποπροσανατολισμού. Το μοναδικό κλινικό περιστατικό που περιέγραψε όμως πραγματικά αφορούσε έναν αθλητή με νόσο Parkinson’s και όχι με punch drunk σύνδρομο. Παρόλο που ο όρος υιοθετήθηκε λανθασμένα πολύ γρήγορα, μόλις το 1969 πρώτος ο Roberts έκδωσε μια ιατρική ερευνά στην οποία απέδειξε ότι από 25 συνταξιούχους πυγμάχους, μόλις το 17% είχαν κλινικά αποδεδειγμένες νευρολογικές φθορές που αποτελούσαν κριτήρια κατάταξης ως punch drunk σύνδρομο. Λίγο αργότερα ο John Corsellis (1973) περιέγραψε τα κρητηρια κατάταξης στο punch drunk σύνδρομο. Με μια πιο κοντινή μάτια στο πληθυσμό που έλαβε μέρος στη μελέτη του Corsellιs, αντιλαμβάνομαι ότι όλα όσα γνωρίζουμε έως και σήμερα για αυτό το σύνδρομο βασίζονται στα ιατρικά αποτελέσματα 12 μόνο συνταξιούχων πυγμάχων με ελλιπείς πληροφορίες σχετικά με το αγωνιστικό τους παρελθόν. Όλοι αγωνίστηκαν πριν το 1940. Εν κατακλείδι, τι μπορεί να προσφέρει αυτό το βιβλίο? Για τον απλό αναγνώστη που ενδιαφέρεται να μάθει σε βάθος ιατρικά και όχι μόνο θέματα γύρω από τη πυγμαχία είναι 240 περίπου εύρω που πιάνουν τόπο. Για τον επαγγελματία προπονητή και θεραπευτή στο χώρο της πυγμαχίας αποτελεί ορόσημο. Ο συγγραφέας παραθέτει μια μοναδική ίσως ιστορική αναδρομή στην ιατρική της πυγμαχίας και καλύπτει μεγάλο εύρος πληροφοριών που δε βρίσκονται αλλού εύκολα. Παρέχει ανέκδοτες πληροφορίες και σχόλια σχετικά με τεχνικά πυγμαχικά θέματα που μόνον ένας ειδήμον του είδους μπορεί να κατανοήσει και να εκτιμήσει. Όπως και να το κάνουμε αυτό το βιβλίο προέρχεται από ένα Master του είδους. Οι περιορισμοί του θα πρέπει να αποτελέσουν αφετερεια για περισσότερο μελέτη ως προς την έγκυρη διάγνωση και πρόγνωση, έναν τομέα που καλύπτεται καλύτερα στο βιβλίο του Barry Jordan πάνω στο ίδιο θέμα (οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες ίσως θα έπρεπε να πάρουν και τα δυο βιβλία…!). Τέλος το μήνυμα που θα πρέπει να σας μείνει στο μυαλό γυρίζοντας αυτή τη σελίδα είναι ότι δεν αποδεικνύεται επιστημονικά μέχρι και τις μέρες μας ότι η πυγμαχία (χωρίς να γενικεύουμε τα αποτελέσματα για όλα τα full contact δυναμικά σπορ) μπορεί να προκαλέσει χρόνια αλλοίωση του εγκεφαλικού νευρικού ιστού και ότι οι κανόνες που διέπουν τη σύγχρονη επαγγελματική και ερασιτεχνική πυγμαχία διασφαλίζουν τα λεγόμενα. Στέλιος Ι. Πετρούτσος Φυσιοθεραπευτής Τακτικό μέλος actionmed (γιατροί εν δράσει) http://www.actionmed.gr/articles05.htm